Page 273 - yargi-ozel-raporu

(481) Sonuçta bireysel başvuru yolunun tanınmasından sonra, Türk
AYM’sinin birincil görevinin, bireysel başvuruları karara bağlamak
olduğu görülmektedir. Bu da Türk AYM’sini tıpkı Almanya, İspan-
ya, Bosna Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Slovenya ve İspanya gibi
bir nevi insan hakları mahkemesine dönüştürmüştür.

6.1.2. Bireysel Başvurunun Tanımı

(482) Bireysel başvuru hakkı Anayasanın 148 inci maddesinin üçün-
cü fıkrasında; “Herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve
özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki her-
hangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa
Mahkemesine başvurabilir” şeklinde tanımlanmış, bireysel başvuruyu
uygulamaya geçirmek için çıkarılan 30/03/2011 tarihli ve 6216 sa-
yılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hak-
kında Kanun’un 45 inci maddesinde de aynı tanıma yer verilmiştir.
Bireysel başvuru, mevcut kanun yollarının devamı olmadığı gibi,
hukuk düzeni içinde görülen uygulama hatalarının düzeltilebileceği
olağanüstü bir kanun yolu da değildir. Bu nedenle ikincil nitelikte
bir kanun yoludur. Bireysel başvuruda, mahkemenin verdiği kararın
bireyin temel hak ve özgürlüklerini ihlal edip etmediğine ve eğer bir
ihlal varsa, bu ihlalin bireysel başvuru haricinde başka yollarla gide-
rilip giderilmediğine bakılmaktadır.
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
6.2. Bireysel Başvuru Şartları

6.2.1. Taraf Ehliyeti
(483) Anayasanın 148 inci maddesi birinci fıkrasına göre, “Herkes
... Anayasa Mahkemesi’ne (Bireysel) başvuruda bulunabilir”. Bu doğ-
rultuda herkes kavramının içerisinde Türk vatandaşları, ülkede bu-
lunan yabancılar, vatansızlar, tüzel kişilerin hepsi bireysel başvuru
220
hakkına sahiptir. Ancak 6216 sayılı Kanun bu hükmün kapsamını
daraltmıştır. 6216 sayılı Kanunun 46 ncı maddesi ikinci fıkrasında;
“Kamu tüzel kişileri bireysel başvuru yapamaz. Özel hukuk tüzel kişi-
leri sadece tüzel kişiliğe ait hakların ihlal edildiği gerekçesiyle bireysel
başvuruda bulunabilirler” düzenlemesi ile Kanunun 46 ncı maddesi

220 6216 sayılı Kanun yabancılara kural olarak; “yalnızca Türk vatandaşlarına tanı-
nan haklar” ile ilgili bireysel başvuru hakkı tanımamıştır.

246