Page 276 - yargi-ozel-raporu

ve 104 üncü maddede düzenlenen özgürlüğünden mahrum bırakıl-
ma halinde sahip olunan haklarından birisinin ihlal edildiğini iddia
eden herkesin yaptığı şikâyetlere bakmakla yetkilidir. Bu doğrultuda
ekonomik ve sosyal haklar, İspanya ve Almanya’da bireysel başvuru-
nun konusu edilemez.

(490) Karşılaştırmalı anayasa hukukuna bakıldığında bireysel başvu-
ruya konu olabilecek temel hakları belirlemek ve bir listesini yapmak
faydalı olacaktır.

6.2.3. Bireysel Başvuruya Konu Edilebilecek İşlemler

(491) Anayasa’nın 148 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, “Herkes
temel hak ve özgürlüklerinden, … herhangi birinin kamu gücü tara-
fından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurabilir” Bölüm 5 Anayasa Yargısı
düzenlemesi yer almaktadır. 6216 sayılı Kanunun 45 inci maddesi-
nin üçüncü fıkrasına göre; yasama işlemleri ile düzenleyici idari iş-
lemler aleyhine doğrudan bireysel başvuru yapılamayacağı gibi AYM
kararları ile Anayasanın, yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler de
bireysel başvuru konusu yapılamayacaktır.

(492) Bireysel başvuru yoluna sadece “kamu gücüne dayalı olarak
gerçekleştirilen işlem ve eylemler” nedeniyle başvurulabilmektedir.
Kamu gücü en genel tanımıyla yasama, yürütme ve yargı organla-
rının işlem ve eylemlerinden oluşmaktadır. Karşılaştırmalı hukukta
bireysel başvuruya konu yapılabilecek kamu gücü işlemlerinin kap-
samı, bir ülkeden diğerine farklılık göstermekle birlikte, 6216 sayılı
Kanunun 45 inci maddesinin üçüncü fıkrasının Anayasanın 148
inci maddesinin üçüncü fıkrasını, başvuruya konu kamu gücüne
dayalı işlemleri mahiyeti itibariyle kısıtlamaktadır. Zira Anayasada
olmayan kısıtlamalar 6216 sayılı Kanunla getirilerek, yasama işlem-
leri ile düzenleyici idari işlemler aleyhine doğrudan bireysel başvuru
yapılamayacaktır. Ancak, bazı kanun veya düzenleyici mahiyetteki
idari işlemler ile bireysel haklar doğrudan ihlal edilebilmektedir. Bu
nedenle, Anayasanın 148 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belir-
tildiği şekilde, kamu gücü kullanan bütün kamu otoritelerinin yani
yasama, yürütme ve yargı organlarının karar, işlem ve eylemleri ve
ihmallerinden hakları ihlal edilmiş olanlar AYM’ye bireysel başvuru
olanak ve hakkına sahip olmalıdır.

249