Page 275 - yargi-ozel-raporu

sine” (Defansor del Pueblo – İspanya Ombudsmanı) de bireysel
başvuru hakkı tanınmıştır.221 Rusya Federasyonu’nda da, Baş-
savcı ile Ombudsman’a Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru
da bulunma hak ve yetkisi tanınmıştır. 222

6.2.2. Bireysel Başvuruya Konu Edilebilecek Haklar

(488) Anayasanın 148 inci maddesi üçüncü fıkrasına göre; “Ana-
yasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki her hangi biri” kamu gücü
tarafından ihlal edildiği takdirde, AYM’ye bireysel başvuru konusu
yapılabilir. AİHS denilince, ek protokolleri, AİHS’nin eki ve bütün-
leyici parçası olarak kabul edilen hükümler olarak anlamak gerek-
mektedir. Türkiye, AİHS’nin ek 4, 7 ve 12 nolu protokollerine taraf
değildir. Bu nedenle bu protokollerde tanınan haklar, Anayasanın
148 inci maddesi üçüncü fıkrası ile 6216 sayılı Kanunun 45 inci
maddesi birinci fıkrası hükümleri gereğince AYM’ye bireysel başvu-
ru konusu yapılamaz.

(489) Karşılaştırmalı hukukta, Anayasa’da güvence altına alınan
hangi hakların ihlal edilmesi halinde bireysel başvuru yapılabilece-
ği konusunda değişik uygulamalar mevcuttur. Örneğin, İspanya’da,
İspanya Anayasası’nın temel haklara ilişkin kısmının 2. Bölümünün
1. Alt bölümünde düzenlenen sınırlı sayıda haklar bireysel başvuru
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
konusu yapılabilirken, Avusturya’da, Anayasa’daki tüm hak ve öz-
gürlükler bireysel başvurunun konusu edilebilir. Almanya’da Alman
Anayasası’nın 93 üncü maddesinin birinci fıkrasının (4-a) bendi yol-
lamasıyla; Anayasa Mahkemesi, Anayasa’nın 1-19 uncu maddelerin-
de, temin edilen temel haklarından birisinin veya 20 nci maddenin
dördüncü fıkrasında düzenlenen anayasal düzeni ortadan kaldırma-
ya yönelik direnişte bulunma hakkı, 33 üncü maddede düzenlenen
yurttaşlar arasında eşit muamele hakkı, 38 inci maddede düzenlenen
seçme ve seçilme hakkı, 101 inci maddede düzenlenen tabiî hâkim
ilkesinden (olağan yargıç ilkesinden) kaynaklanan hakkı, 103 üncü
maddede düzenlenen adil yargılama ilkesinden kaynaklanan hakkı

221 İspanya Anayasasının 162 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde İs-
panya Ombudsmanı’na bireysel başvuruda bulunma yetkisi tanınmıştır.
222 ERDİNÇ, Tahsin, age, sf. 108.

248