Page 277 - yargi-ozel-raporu

6.2.4. Kişisel ve Doğrudan İlgi Koşulu

(493) 6216 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinin birinci fıkrasında;
“Bireysel başvuru ancak ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem ya
da ihmal nedeniyle güncel ve kişisel bir hakkı doğrudan etkilenenler
tarafından yapılabilir” düzenlemesi yer almaktadır.

(494) Kişilerin bireysel başvuruda bulunulabilmesi için, bireysel baş-
vuruya konu kamu gücüne dayalı işlem ya da eylem nedeniyle kişisel
olarak doğrudan etkilenmesi ve etkilenen hakkın güncel bir hak ol-
ması gerekmektedir. Kişisellik şartı gereğince, etkilendiği iddia edi-
len hak, gerçek ya da tüzel kişinin kendi hakkı olmalıdır. Dolayısıyla
başvurucu ancak kendisine ait bir hakkın ihlali gerekçesiyle başvuru-
da bulunabilir. Bu doğrultuda başvuru sahibini şahsen etkilemeyen
bir ihlal, bireysel başvuruya dayanak yapılamaz.

(495) Anılan Kanunda bahsedilen söz konusu bu koşullar, bireysel
başvuru yöntemini, yurttaş başvurusu, halk davası olarak bilinen “Ac-
tio Popularis” yönteminden ayıran unsurdur. Karşılaştırmalı hukuka
bakıldığında, örneğin, Almanya Anayasası’nın 93 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (4a) bendinde, kişisel ilgi koşuluna yer verilmiş
ve Alman Anayasa Mahkemesinin kararlarıyla bu koşul somut hale
getirilmiştir. Dolayısıyla 6216 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinin
birinci fıkrasında bahsedilen söz konusu düzenlemenin de Anayasa
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
Mahkemesi kararlarıyla somut hale getirilmesi mümkündür.

6.2.5. Kanun Yollarının Tüketilmiş Olması
(496) Anayasanın 148 inci maddesinin birinci fıkrasına göre; “Baş-
vuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş
olması şarttır” düzenlemesi bulunmaktadır. 6216 sayılı Kanunun
45 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre de, “ihlale neden olduğu
ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda ön görülmüş
idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının bireysel başvuru
yapılmadan önce tüketilmiş olması gerekir” düzenlemesi yer al-
maktadır.

(497) Bireysel başvuruda bulunulabilmesi için kural olarak işlem-
le ilgili kanun yollarına başvurulmuş olması gerekmektedir. Kanun

250