Page 282 - yargi-ozel-raporu

muhatap kılabilecek niteliktedir. Bu sebeple Mahkemenin, içtihadı-
nı oluştururken AİHM içtihatları ve bunların yanı sıra uluslararası
standartları gerekçe göstererek ülke koşullarını göz ardı etmesi, gele-
cekte ülke açısından telafisi imkânsız zararlara neden olabilir. Tarihe,
AYM’nin, her zaman bireysel hak ve menfaatler yanında, toplumun
genelini ilgilendiren önemli meselelerde Milletimizin yanında yer
aldığı da yazılmalıdır.

Diğer yönden kamuyu oldukça meşgul eden bazı başvuruların ince-
lenmesi neticesinde verilen kararlarda Mahkeme, eleştirilerin hedefi
olmaktadır. Bu bağlamda değerlendirilmesi gereken konulardan biri,
AYM’nin bireysel başvuruları incelerken derece (ilk ve son) mahke-
melerinin yerine geçmesi ve süper temyiz mercii gibi hareket etme-
sidir. Bölüm 5 Anayasa Yargısı

(510) 6126 sayılı Kanunun 50 nci maddesi bireysel başvurular son-
rasında verilecek kararların neler olabileceğini açıklamaktadır. Söz
konusu maddenin ikinci fıkrası; “Tespit edilen ihlal bir mahkeme
kararından kaynaklanmışsa, ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak
için yeniden yargılama yapmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilir.
Yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmayan hâllerde
başvurucu lehine tazminata hükmedilebilir veya genel mahkemelerde
dava açılması yolu gösterilebilir. Yeniden yargılama yapmakla yükümlü
mahkeme, Anayasa Mahkemesinin ihlal kararında açıkladığı ihlali ve
sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde mümkünse dosya üzerinden ka-
rar verir.” hükmüne amirdir. Yani yargı mercileri tarafından verilen
bir kararın hak ihlaline sebep olduğunun tespiti halinde, Mahke-
menin farklı hususlara hükmedebileceği açıkça belirtilmiştir. An-
cak anılan fıkranın son cümlesinde belirtilen “ihlali ve sonuçlarını
ortadan kaldıracak şekilde” tabiri, AYM’nin ihlal tespitinin, derece
mahkemelerini bağlayıcı nitelikte olduğunu göstermektedir. Ancak
AYM’nin, ilk derece mahkemelerinin yerine geçerek karar verme gö-
rev ve yetkisi yasaya göre mümkün değildir. Örneğin tahliye kararı
veremez (Bu hususa ilişkin detaylı değerlendirme için bkz. Paragraf
65) veya iç hukuk yolları tüketilmeden yetki gaspıyla yürütmenin
durdurulması kararı veremez. (Bu hususa aşağıda “Twitter Kararı”n-
da değinilmiştir)

255