Page 81 - KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

kemeri olmadığından bahisle talebinin reddedildiğini, oysaki 255 km. hızla giden trende kaza anında
can güvenliğinin sağlanması açısından emniyet kemerinin gerekli olduğunu iddia ederek, hızlı
trenler ve trenlere emniyet kemeri konulmasını talep etmiştir.

Başvuru hakkında yapılan incelemeler neticesinde; demiryolu hattında giden trenlerde emniyet
kemeri olmamasının en önemli nedenlerinden birinin, tren kazaları meydana geldiğinde özellikle
yüksek hızlarda, emniyet kemerinin yolculara verdiği hasarın, emniyet kemerlerinin potansiyel
korumasından çok daha fazla olması olduğu; iki noktalı emniyet kemerlerinin yolcunun zarar görme
riskini artıracağı ve mevcut durumda kullanılan darbeye dayanıklı koltuklara uyumlu olmadığı; üç
noktalı kemerlerle yapılan denemelerde ise, darbeye dayanıklı koltukların üç noktalı çapraz kemerin
bağlanması için yeterince güçlü olmadığını ortaya koyduğu; büyük bir kaza durumunda, özellikle
emniyet kemeri bağladıkları için yolcuların yaralanmalara karşı daha savunmasız kaldığı ve
tehlikeden kaçamadıklarının gözlemlendiği; yapılan çalışmaların trende emniyet kemerinin
takılmasından ziyade tren kazası sırasında yolcuların güvenliğini artırmak için geliştirilmiş koltuk
tasarımının daha etkili olduğu sonucuna varıldığı anlaşılmıştır.

Ayrıca ulaştırma alanında meydana gelen ciddi kazaların tek elden incelenmesi ile seyir ve can
emniyetinin sağlanması amacıyla kurulan Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulunun, 2015 yılında 1,
2016 yılında 9, 2017 yılında 14 ve 2018 yılında 3 demiryolu kazasına ilişkin inceleme raporu
hazırladığı, değerlendirmeler sonucunda ilgili idarelere tavsiyelerde bulunduğu, ancak anılan
raporlar incelendiğinde yolcuların can güvenliğinin sağlanmasına yönelik emniyet kemeri
konulması vb. hususlarda tavsiyede bulunulmadığı tespit edilmiştir.

İdareden alınan bilgilerin teknik bakımdan değerlendirilmesi için üç bilirkişi de görevlendirilmiş
olup bilirkişilerin hazırladığı raporda, demiryollarındaki şartlarda insanların ve yük hareketlerinin
güvenli şekilde yapılabilmesi için temel unsurun, herhangi bir kaza olmamasına yönelik gerekli
önlemlerin alınması olduğu; söz konusu durumun özellikle yüksek hızlarda çok da fayda sağlaması
beklenmeyen emniyet kemeri uygulamasından daha önemli olduğu; demiryolu araçlarının ve
hatlarının tam anlamı ile güvenlik, sinyalizasyon ve kontrol sistemleri ile donatılmasıyla, kaza
oranının hemen hemen sıfır seviyelerine düşeceği ve bu durumun yolcu emniyeti için getirisinin
yanında yüksek riskleri olan uygulamaların tartışılmasını sona erdireceği ifade edilmiştir.

Başvuranın talebi, idarenin konuyla ilgili açıklamaları, yapılan araştırmalar ve bilirkişi raporunda
yer alan hususlar birlikte değerlendirildiğinde, yüksek hızlı araçlarda emniyet kemeri gibi insan
vücudunu koltuğa bağlayan sistemlerin, yolcuya faydası olması olasılığının çok düşük olduğu; 255
km/h gibi yüksek hızlarda oluşan bir kazada emniyet kemerinin yaratacağı etkinin daha kötü yönde
olacağı; bu bakımdan hızlı trenlerde emniyet kemerinin yolcuların sağlığını bir kaza sırasında
korumaktan ziyade hasar verici nitelikte olduğu hususları göz önüne alındığında trenlere ve hızlı
trenlere emniyet kemeri konulması talebinin ilgili idare tarafından reddedilmesinde hukuka aykırılık
tespit edilememiştir.

Bununla birlikte, uygulamadaki ve işletmedeki eksikliklerin tespiti amacıyla risk analizi yapılması,
yolcu emniyetinin sağlanması açısından vagon iç döşemesinde bazı iyileştirmeler yapılarak
yolcunun çarpışma anında vagon içerisinde en az zarar görmesi ve kinetik enerjisinin kontrollü
biçimde sönümlenmesine yönelik önlemler alınması, ayrıca darbeye karşı dayanımlı koltuk üretimi
hususunda düzenli olarak ve hassasiyetle çalışmalar yapılması gerektiği sonuç ve kanaatine varılmış
olup Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğüne yönelik Tavsiyede
Bulunulmasına karar verilmiştir.
67

67 2018/10451 numaralı başvuru hakkında verilen 25/02/2019 tarihli Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararı.

77