Page 140 - KDK

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Zira söz konusu faaliyetlerin hüküm ve sonuçları, yalnız hukuk âleminde etkisini
göstermemekte, aksine fiili hayata müessir olmakta ve ilgilileri nezdinde önemli
neticeler doğurmaktadır. Bu bakımdan, kamusal otoritenin iş ve işlemlerinde, hukuk
metinlerinde belirtilen usul, esas ve sorumluluklarına ek olarak iyi yönetim ilkeleri
olarak bilinen prensiplere de uyması önem taşımaktadır.

İyi yönetim ilkeleri hakkında detaylı değerlendirmeler, Türkiye’nin üyesi olduğu Avrupa
Konseyi tarafından alınan Bakanlar Komitesi Kararlarında, Avrupa Birliği Temel Haklar
Şartında ve Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanan Avrupa Doğru İdari Davranış
Yasasında bulunmaktadır. Bununla birlikte, ülkemizde son yıllarda yapılan kanuni,
idari düzenlemeler ve kamu kurum-kuruluşlarının yeniden yapılandırılması çalışmaları
da, bu bağlamda değerlendirilmeyi hak etmekte olup iyi yönetim anlayışının kamu
yönetimine egemen olması açısından kıymete değerdir. Özellikle bu tedbirler arasında
yer alan ve 2010 yılında yapılan halkoylamasıyla anayasal bir hak olarak kabul edilen
kamu denetçisine başvuru hakkının özünde de aynı yaklaşım kendine yer bulmuştur.
Çünkü bu hak marifetiyle bir taraftan idari işleyişten kaynaklı şikâyetlerin Kamu
Denetçiliği Kurumu tarafından hukuka uygunluğunun denetlenmesi amaçlanırken,
diğer taraftan, kamu kurum-kuruluşlarının işlem, eylem, tutum ve davranışlarının
hem hakkaniyet hem de iyi yönetim ilkeleriyle olan ilişkisine ışık tutulmak istenmiştir.
İdari faaliyetlerin hukuki denetiminin yanı sıra hakkaniyet ve hatta iyi yönetim ilkeleri
yönünden denetiminin yapılmasıyla, vatandaşların daha iyi hizmet alması, şeffaf,
hesap verebilir bir idarenin oluşması ve devlet kurumlarına olan güvenin artmasına
katkı sağlanacağı muhakkaktır. Dolayısıyla kamu denetçisine başvuru hakkı ile
Kamu Denetçiliği Kurumu faaliyetlerinin, Türk kamu yönetimindeki iyi yönetim
uygulamalarını yaygınlaştırıcı bir yönünün bulunduğu kabul edilmelidir.
Bu bağlamda Kurum, Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına
İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6’ncı
maddesindeki, “Kurum, inceleme ve araştırma yaparken idarenin, insan haklarına
dayalı adalet anlayışı içinde; kanunlara uygunluk, ayrımcılığın önlenmesi, ölçülülük,
yetkinin kötüye kullanılmaması, eşitlik, tarafsızlık, dürüstlük, nezaket, şeffaflık, hesap
verilebilirlik, haklı beklentiye uygunluk, kazanılmış hakların korunması, dinlenilme
hakkı, savunma hakkı, bilgi edinme hakkı, makul sürede karar verme, kararların
gerekçeli olması, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kararın geciktirilmeksizin
bildirilmesi, kişisel verilerin korunması gibi iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem
ile tutum veya davranışta bulunup bulunmadığını gözetir ve iyi yönetim ilkelerine
uyar” hükmü uyarınca, başvuru üzerine yaptığı inceleme ve araştırmalarda bahse konu
ilkeler yönünden idarenin eylem işlem, tutum ve davranışlarını ele almaktadır. Bazı
kararlarında hukuk ve hakkaniyet yönünden bir aykırılık tespiti yapılmasa dahi iyi
yönetim ilkelerine ilişkin tespitlerle idarelere önerilerde bulunulabilmektedir. Aşağıda
bu yönüyle öne çıkan bazı kararlara yer verilmiştir.

2020 YILLIK RAPOR 139