Page 381 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

koruma ve geliştirme hakkının da güvencesidir. Anayasa’nın 56 ncı maddesinde ise,
herkesin, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğu öngörülmektedir.
Ancak insan ve çevre sağlığı için suyun taşıdığı yaşamsal önem dikkate alındığında,
kişilerin olabildiğince uygun koşullarla suya ulaşımları sağlanamadıkça yukarıda
vurgulanan Anayasa kurallarının uygulamaya geçirilmesi olanaklı olmayacaktır.
Suyun önemi sebebiyle uluslararası metinlerde su hakkı ile ilgili pek çok belge
hazırlanmıştır. Bu alandaki en önemli belgelerden biri, Birleşmiş Milletler Ekonomik,
Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’nin 11 ve 12 nci maddelerinde yer alan yaşam ve
sağlık koşullarının yorumlandığı BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesinin
15 No’lu Genel Yorumu’dur.
Anılan 15 No’lu Genel Yorum’da su ile ilgili taraf devletlere genel ve özel yükümlülükler
yüklenmiştir. Söz konusu yükümlülükler kapsamında, taraf devletlere, suyun
kullanımını kolaylaştırıcı, geliştirici ve sağlayıcı tedbirler alma hususunda “yerine
getirme yükümlülüğü” gibi yükümlülükler getirilmiştir. Ayrıca taraf devletlerin suyu
ambargo veya ekonomik ve siyasi baskı aracı olarak kullanmama gibi uluslararası
sorumluluklarına da değinilerek, suyun yeterlilik, kalite ve erişebilirlik unsurları
üzerinde durulmuştur.

Türkiye’de su kaynaklarının kullanımı konusunda ön plana çıkan kurumlar arasında
yerel yönetimler (özellikle belediyeler) bulunmakta olup kişilerin ihtiyaç duyduğu suya
erişim hakkını sağlamada belediyelerin ilgili birimlerine/su ve kanalizasyon idarelerine
büyük bir görev ve sorumluluk düşmektedir.

Ülkemizde şebeke suyunun idaresi, tedariki ve tahliyesi hizmeti ile fiyatlandırılması
büyük oranda, belediyeler ve belediyelere ait kuruluşlar tarafından yerine getirilmektedir.
Belediyeler söz konusu hizmetin sunumu karşılığında, maliyetlerin karşılanması,
hizmetin devamlılığı ve yeni yatırımların gerçekleştirilmesi için su abonelerinin tükettiği
su miktarı üzerinden su tüketim bedeli ile çeşitli isimler altında bedeller almaktadır.
2021 yılında belediyelerin su hizmetlerine ilişkin olarak su aboneliklerinde, sayaç
sahiplerine tercih hakkı verilmeksizin kartlı su sayacı kullanımının zorunlu tutulması
ve bu kapsamda tahsil edilmiş olan sayaç bedelinin iadesi, sumatiklerden (kiosk)
yapılan su yüklemelerinden çeşitli adlar altında yüksek miktarda kesinti yapılması,
arızalı su sayacının değiştirilmesi/tamir edilmesi, depozitonun (güvence bedelinin)
iade edilmemesi, 283 mahallelerine veya köylerine su getirilmesinin sağlanması ya da
yetersiz su sorununun giderilmesi, 284 patlamış su borularının tamir edilmesi, indirimli
su tarifesinden yararlanması gerekirken normal su tarifesinden yararlandırılması, 285 su
faturasında engellilik indiriminin dikkate alınmaması, 286 ikamet edilen konuta (imar
barışı kapsamında “yapı kayıt belgesi” alınmış binalar ve riskli bina kapsamında olanlar

283 2021/3874 numaralı başvuru hakkında verilen 23/03/2021 tarihli Dostane Çözüm Kararı

284 2021/10480 numaralı başvuru hakkında verilen 16/07/2021 tarihli Gönderme Kararı
285 2021/8776 numaralı başvuru hakkında verilen 12/11/2021 tarihli Tavsiye Kararı, 27/05/2021 tarihli
ve 2021/8997 numaralı başvuru hakkında verilen 27/05/2021 tarihli Gönderme Kararı
286 2020/102886 numaralı başvuru hakkında verilen 31/05/2021 tarihli Tavsiye Kararı

380 2021 YILLIK RAPOR