Page 128 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

6.2.2 MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİ ÖNERİLERİMİZLE GERÇEKLEŞEN KATKI

Hukuk düzeninde normlar, birbirlerinin üst ve alt normları olarak hiyerarşik bir
nitelikte sıralanmaktadır. Bu hiyerarşik geçerlilik ilişkisi, normlar hiyerarşisi olarak
adlandırılmaktadır. Anayasa düzeyinde normlardan başlayarak kanun, kanun hükmünde
kararname, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yönetmelik, genelge ve adsız düzenleyici
işlemler, pozitif hukuk bakımından mevzuatı oluştururlar.

Hukuk sisteminde ortaya çıkan tüm işlem ve eylemlerin temel dayanağı konumundaki
mevzuat, bir taraftan ilgili işlem veya eyleme hukuki dayanak sağlamaktayken
diğer taraftan sınır belirlemek suretiyle kişilerin hak ve özgürlüklerinin güvencesi
olmaktadır. Bu açıdan mevzuat, hem kişiler arasındaki ilişkileri düzenlemekte, devlet
mekanizmasının varlığını, görev-yetkilerini belirlemekte hem de kişilerin temel hak ve
özgürlüklerini kamusal güvenceye almaktadır.

Yasama organı herhangi bir düzenleme yapmak istediğinde Anayasaya aykırı olmamak
kaydıyla her konuyu dilediği ayrıntıda ele alabilmektedir. İdare ise tali nitelikte bir
yetki kullanmaktadır. Bu bakımdan idarenin düzenleyici işlemlerinin üst hukuk
normlarına dayanıp dayanmadığının ve bunlara aykırı olup olmadığının denetlenmesi
gerekmektedir. Özellikle temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması açısından idari
nitelikteki düzenleyici işlemlerin denetlenmesi hakkın özüne müdahalenin önlenmesi
bakımından önemlidir.

Esas olarak anayasa yargısı ve idari yargı tarafından yerine getirilen söz konusu denetim,
Anayasanın 74’üncü maddesince düzenlenen Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından
da sağlanmaktadır. İdarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri incelemek üzere kurulan Kamu
Denetçiliği Kurumu mevzuattaki hukuka ve hakkaniyete aykırılıkları denetlemektedir.
Kurumca yapılan inceleme ve araştırma sonucunda, hukuka ve hakkaniyete aykırılık
kanaatine varıldığında ilgili mevzuat düzenlemesinin değiştirilmesi veya kaldırılması
yönünde önerilerde bulunulmaktadır.

Hukuk sisteminde ortaya çıkan uyuşmazlıklar, her zaman bireysel nitelik
göstermemektedir. İhtilafın asıl sebebi, genel nitelikteki kuralları içinde barındıran
mevzuat düzenlemeleri olabilmektedir. Kimi zaman da uyuşmazlık konusuna ilişkin
herhangi bir düzenleme bulunmaması da sorunlar oluşturabilmektedir. İşte tam bu
noktada, her bir tekil işlem veya eylem için çözüm üretmek yerine uygulamanın tüm
muhataplarına yönelik karar almak kalıcı sonuçlar üretebilecektir. Bu bakımdan Kamu
Denetçiliği Kurumu, şikâyet başvurusuna dair mevzuat eksikliklerini tespit etmekte,
düzenlemelerin iyileştirilmesi için yol gösterici olmaktadır. Düzenleme bulunmayan
hallerde de önerilerde bulunarak boşlukların giderilmesi için çalışmaktadır.

2022 yılı içerisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun tavsiye kararları arasında mevzuat
değişikliği önerisi içeren kararların oranı %10 olmuştur. Örnek kararlarımıza aşağıda
yer verilmiştir.

2022 YILLIK RAPOR 127