Page 226 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Nitekim tek başına hak sahibi kız çocuğu sıfatıyla yetim aylığı almakta iken kız
kardeşlerinin eşlerinin vefat etmesi ile babalarından dolayı yetim aylığı almaya
başlamaları ile davacının aldığı aylık miktarı ile ilgili olarak aylık bağlama oranının
değiştirilmesi gerekirken Kurum tarafından bu işlemin yapılmayarak davacıya yapılan
ödemeler ile ilgili fazla ödeme olduğu gerekçesiyle davacıya borç çıkartılmasını konu alan
davada Yüksek Mahkeme; bu durumun Kurumun hatalı işleminden kaynaklandığını
tespit ederek, söz konusu fazla ödemenin geri alınmasında 5510 sayılı Kanun’un 96'ncı
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince değerlendirme yapılıp sonucuna göre
karar verilmesi gerektiğini ortaya koymuştur. 82

Kurumumuzca yapılan değerlendirmeler neticesinde; söz konusu fazla ödemenin
yapılmasında başvuranın kasıtlı veya kusurlu bir davranışı olmadığı gözetilmeden
01.02.2011-31.10.2020 tarihleri arasındaki dönem yönünden iade ile sorumlu
tutulmasına yönelik gerçekleştirilen Kurum işleminin hukuka ve hakkaniyete aykırı
olduğu sonuç ve kanaatine varılmış ve aylık bağlama oranının belirlenmesindeki hatalı
Kurum işlemi nedeniyle başvurana yapılan fazla ödemenin geri alınmasında, 5510 sayılı
Kanun’un 96’ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmünün uygulanmasına
yönelik işlem tesis edilmesi hususunda Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına tavsiyede
83
bulunulmasına karar verilmiştir.
Diğer bir başvuruda ise başvuran, 11 aydır ödenmekte olan yaşlılık aylığının kendisinin
herhangi bir kusuru olmamasına rağmen Sosyal Güvenlik Kurumunun hatalı işlemi
gerekçe gösterilerek kesildiği ve tarafına borç çıkarıldığı ifade edilerek aylığının kesilmesi
ve borç çıkarılması işlemine itiraz edilmektedir. Başvuranın toplam hizmet süresinin
hatalı (15 gün fazla) hesaplandığı ve bu hesaba dayanarak başvurana aylık bağlandığı
idarece kabul edilmiştir. Ancak aylık bağlandığı tarihte başvuranın yasada aranan aylık
bağlama şartını taşımadığı (prim ödeme gün sayısının 11 gün eksik olduğu) ve yersiz
yapılan ödemelerin geri alınmasına ilişkin yasa hükmü gerekçe gösterilerek başvurana
ödenen 11 aylık yaşlılık aylığı tutarı geçmişe dönük olarak borç çıkarılmıştır.
Kurumumuzca yapılan inceleme neticesinde; başvuranın sigortalılığının sona erme
tarihinin, toplam hizmet süresinin, emekliliğe hak kazanıp kazanmadığının belirlenmesi
işlemlerinde tüm yetki ve sorumluluğun idarede olduğu, söz konusu iş ve işlemlerde
başvuranın herhangi bir yetki, sorumluluk ya da müdahalesi bulunmadığı gibi
kasıt, kusur ve ihmalini gösteren herhangi bir bulguya da rastlanmadığı, idarece
aylığının kesildiğine dair yapılan bilgilendirmeye kadar başvuranın gün sayısının
eksik olduğu bilgisine sahip olduğunun kabul edilemeyeceği ve başvuran karşısında
idarenin kusurunun ağırlığı dikkate alındığında, ulaşılmak istenen kamu yararının
sağlanmasındaki toplumsal menfaat ile başvuranın mülkiyet hakkının korunmasındaki
bireysel yarar arasında kurulması gereken makul dengenin başvuran aleyhine bozulduğu,
82 Yargıtay Yirmi Birinci Hukuk Dairesinin 10.04.2014 tarihli ve E: 2013/2436, K: 2014/7478 sayılı karar
83 2021/13434 numaralı başvuru hakkında verilen 07.12.2021 tarihli Tavsiye Kararı

2022 YILLIK RAPOR 225