Page 230 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Görüldüğü üzere, somut olayda prim borçlarının ertelenmesi ve faiz alınmaksızın
taksitlendirilmesi uygulaması, prim borçlarının ait oldukları dönem itibarıyla yaşanmakta
olan yangın afeti nedeniyle amme borçlusunun içinde bulunduğu zor durumun etkilerini
azaltmaya yöneliktir. Gerçekten de gerek 5510 sayılı Kanun’un 91’inci maddesi gerekse
6183 sayılı Kanun’un 48’inci maddesi, genel hayatı etkileyen afet durumlarında afetten
etkilenen işverenlere yardımcı olmak üzere getirilmiş düzenlemelerdir.

Şu halde, afetlerin yaşanabileceği gerçekliğinden hareketle amme borçlularına yardımcı
olmak amacıyla getirilmiş söz konusu düzenlemelerin uygulanmasında idareden
beklenen, bu amacın gerçekleşmesini sağlamaya yönelik gerekli iş ve işlemlerin
yapılmasıdır. Belirtmek gerekir ki, afet nedeniyle taksitlendirme işlemleri amme
borçlusunun belli şartlara sahip olmasına, teminat gibi bazı yükümlülükleri yerine
getirmesine bağlı tutulmaktadır. Yine taksitlendirme şartlarına uyulmaması durumunda
idarenin, amme alacağını cebren tahsil yetkisi her zaman mevcuttur. Dolayısıyla
amme borçlusundan afet nedeniyle ödeme planına bağlanan borçlarını vade tarihinde
ödemesi beklenirken, idarenin de bu ödeme planına bağlı kalındığı sürece diğer
tahsil yöntemlerine başvurmaması hukuk devleti ilkesinin gereği olarak karşımıza
çıkmaktadır. Aksi yöndeki bir uygulama, ödeme planına uygun hareket ettiği halde
amme borçlusunun her zaman cebren tahsile muhatap olmasına neden olacağından
hukuki güvenlik ilkesinin ihlali anlamına gelecektir. Son olarak, Kurumun prim
alacaklarını işverenlere olan borçlarından mahsup etmek suretiyle tahsil etmesinin ve
bu bağlamda sağlık hizmet sunucularının Kuruma olan borçlarının, Kurum nezdinde
tahakkuk etmiş alacaklarından mahsup edilerek tahsilinin mümkün olduğu görülmekle
birlikte, işveren taksitlendirme şartlarına uygun davrandığı sürece yukarıda yer verilen
gerekçelerle afet nedeniyle taksitlendirmeye tabi tutulan prim borçlarının doğrudan
Kurum nezdindeki alacaklarından tahsil edilmesine hukuken imkân bulunmamaktadır.

Kurumumuzca yapılan değerlendirmeler neticesinde; afet nedeniyle taksitlendirme
yapılarak ödeme planına bağlanan prim borçlarının ödeme tarihleri beklenmeden
doğrudan işverenin Kurum nezdindeki alacağından tahsil edilmesine yönelik Kurum
işleminin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu sonuç ve kanaatine varılarak, başvuranın
afet nedeniyle taksitlendirilen prim borçlarının tahsilinde, ödeme planına bağlı
kalınarak işlem tesis edilmesi hususunda Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına
87
tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.
Bilindiği üzere zorunlu sigortalılık ilkesi genel sağlık sigortalılığı yönünden de geçerli
olup; 5510 sayılı Kanun hükümleri uyarınca Türkiye’de ikameti bulunan kişilerin genel
sağlık sigortalısı olması zorunludur. Öte yandan genel sağlık sigortalılığı da, Kanun’da
yer alan şartların vuku bulması halinde başlamakta veya sona ermektedir.

87 2022/4234 numaralı başvuru hakkında verilen 11.08.2022 tarihli Tavsiye Kararı

2022 YILLIK RAPOR 229