Page 222 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

78
Başvuruya konu talep hakkında Kurumumuz tarafından verilen Tavsiye Kararı’nda şu
değerlendirmelere yer verilmiştir:

Hizmet birleştirmesi yapılmaksızın emekli aylığı bağlanması yönünde yargı ve
Kurumumuz kararlarında; Sosyal Güvenlik Kurumunun 2829 sayılı Kanun’un
hizmet birleştirmesinin zorunluluğuna yönelik hükmü gerekçe göstererek yaptığı idari
işlemlerin, yine 2829 sayılı Kanun’un hizmetlerin ziyan olmasını önlemek maksadına
aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edildiği ve iradesinin bu yönde olması koşuluyla
hak sahiplerine emekliliğe yeten statüden aylık bağlandığı görülmektedir. Somut
olayda ise yaşlılık aylığı bağlanma koşullarının, 506 sayılı Kanun’un geçici 81/B-g
maddesi kapsamında değerlendirildiği ve 11.06.2019 tarihinde gerçekleştiği gözetilerek
01.07.2019 tarihi itibarıyla bağlanmasına karar verildiği görülmektedir.

Diğer yandan yargı kararlarında tek statüden aylık almaya hak kazanılması halinde aylık
bağlanması yönünde hüküm kurulduğu ancak Sosyal Güvenlik Kurumunun uhdesinde
olmakla birlikte emekli aylığı hesabında dikkate alınmayan diğer statülerdeki prim
ödemelerinin ne olacağı hususunda herhangi bir değerlendirmeye yer verilmemesi ayrı
bir uyuşmazlık ve çekişme konusunu oluşturmaktadır.

Bu kapsamda öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından emekli aylığı hesabında
dikkate alınmayan hizmetlere ilişkin prim ödemelerinin iade edilmeme gerekçesi
irdelenmiştir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, 5510 sayılı Kanun’un “Yaşlılık
toptan ödemesi ve ihya” başlıklı 31’inci maddesinde; yaşlılık aylığı bağlanmasına
hak kazanamayan sigortalıya 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri
kapsamında ise kendi adına bildirilen, (b) bendi kapsamında ise ödediği malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile
güncellenerek toptan ödeme şeklinde verileceğinin hüküm altına alındığı, dolayısıyla,
yaşlılık toptan ödemesi yapılabilmesinin malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak
kazanamama şartına bağlandığından bahisle, mahkeme kararı gereği aylık hesabında
dikkate alınmayan primler nedeniyle yaşlılık toptan ödemesi yapılmasına imkân
bulunmadığı ve primlerin iadesine yönelik talebin başvurana emekli aylığı bağlandığı
gerekçesiyle reddedildiği görülmektedir.

Gerçekten de, 5510 sayılı Kanun’un 31’inci maddesinde; herhangi bir nedenle çalıştığı
işten ayrılan veya işyerini kapatan ve yaşlılık aylığı bağlanması için gerekli yaş şartını
doldurduğu halde malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalıya
ödediği malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin her yıla ait tutarı, primin ait
olduğu yıldan itibaren yazılı istek tarihine kadar geçen yıllar için, her yılın gerçekleşen
güncelleme katsayısı ile güncellenerek toptan ödeme şeklinde verileceğinin düzenlendiği
ve yaşlılık toptan ödemesine ilişkin şartların ortaya konulduğu görülmektedir.

78 2021/19590 numaralı şikâyet başvurusu hakkında verilen 10.05.2022 tarihli Tavsiye Kararı

2022 YILLIK RAPOR 221