Page 223 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Ancak başvuranın yaşlılık aylığı koşulları belirlenirken, 506 sayılı Kanun’un geçici 81/b
maddesi esas alınarak aylığın bağlandığı, 5510 sayılı Kanun yürürlüğe girdikten sonra,
30.07.2013 tarihinde başlayan 4/1-b statüsünde geçen 1772 gün hizmetinin ise dikkate
alınmadığı görülmektedir. O halde hizmet birleştirmesi yapılmaksızın aylığı bağlanan
başvuranın hizmetlerine yönelik toptan ödeme koşulları belirlenirken her statünün
koşullarının ayrı ayrı belirlenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Dolayısıyla 4/1-a statüsünden tarafına yaşlılık aylığı bağlanan başvuranın, 5510 sayılı
Kanun’un yaşlılık aylığı bağlanamaması koşulu irdelenirken atıl durumda kalan 4/1-b
hizmetlerine yönelik yaşlılık aylığı bağlanıp bağlanmayacağı hususuna ilişkin koşulların
belirlenmesi ve toptan ödeme koşulunun bu çerçevede ortaya konulması gerektiği ifade
edilerek, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun E.2013/235 ve K.2014/9 sayılı Kararı’na
atıf yapılmış ve hem 5510 sayılı Kanun’a göre çifte maaş alınamayacağı konusu açığa
kavuşturulmuş hem de 2829 sayılı Kanun’a göre hak sahiplerinin hizmet birleştirmeye
zorlanamayacağı açıkça ifade edilmiştir.
Neticeten; başvurana yargı kararı doğrultusunda hizmet birleştirmesi yapılmaksızın
5510 sayılı Kanun’un 4/1-a statüsünden bağlanan emekli aylığı, çifte emekliliğe
olanak vermeyen düzenlemelerle birlikte değerlendirildiğinde, 4/1-b statüsünde
geçen hizmetleri için yapılan prim ödemelerinin başvuran için ikinci bir emeklilik
hakkı yaratmayacağı, dolayısıyla başvuranın 4/1-b statüsünden yaşlılık aylığına hak
kazanamama koşulunu sağladığı ve toptan ödemeye ilişkin şartların gerçekleştiği
değerlendirildiğinden, başvurana ilgili idare tarafından 4/1-b geçen hizmetlerine
ilişkin primlerinin iade edilmemesine yönelik idari işlemde hukuka ve hakkaniyete
uyarlık bulunamadığı, başvuranın, yaşlılık aylığı bağlanırken dikkate alınmayan 4/1-
(b) kapsamındaki hizmetlerinin 5510 sayılı Kanun’un 31’inci maddesi kapsamında
değerlendirilerek toptan ödeme şeklinde başvurana ödenmesi hususunda Sosyal
Güvenlik Kurumu Başkanlığına tavsiyede bulunulmuştur.
7.4.1.5.2 Yersiz veya Fazla Ödemelerin Geri Alınmasına İlişkin Uyuşmazlıklar

5510 sayılı Kanun’un 96. maddesinde, Kurumca hak sahiplerine fazla veya yersiz yapıldığı
tespit edilen ödemelerin geri alınacağı düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemede, hak
sahiplerine yapılan ödemelerin geri alınmasında fazla veya yersiz ödemenin, hak
sahiplerinin kasıtlı veya kusurlu davranışlarından kaynaklanması ile Kurumun hatalı
işleminden kaynaklanmış olmasının ayrı ayrı düzenlendiği görülmektedir. Hal böyle
iken, fazla veya yersiz ödemenin Kurumun hatalı işleminden kaynaklandığı durumlarda
hak sahiplerinin iade borcunun hesaplanmasının bu durum göz önüne alınarak
yapılması yasal zorunluluktur. Mezkûr düzenlemenin uygulama alanı, başta sahte
sigortalılık hizmetleri ile kazanılan sosyal güvenlik ödemelerinin iadesi olmak üzere,
Kurum tarafından yapılan her türlü ödemeleri kapsamaktadır.
Diğer taraftan Anayasa’nın 35’inci maddesinde, mülkiyet hakkı düzenlenmekte ve
herkesin mülkiyet hakkına sahip olduğu ve mülkiyet hakkının ancak kamu yararı

222 2022 YILLIK RAPOR