Page 318 - KDK-2016-YILLIK-RAPORU

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Ombudsmanlık kurumlarının benzer ve daha güçlü birçok yetki ile donatıldığı
bilinmektedir. Aşağıda bu hususlar Kurumumuzun bugüne kadar edindiği tecrübe ve
birikiminden yola çıkılarak kısaca ele alınıp değerlendirilmeye çalışılmıştır.

İdarelerin tavsiye kararlarını uygulama konusundaki olumsuz yaklaşımının
nedenlerinin en başında “kamu görevlilerinin risk almaktan çekinmesi” gösterilebilir.
Kurumumuzun kararlarının hukuken bağlayıcı olmaması sebebiyle, idari mercilerin
muhatap oldukları tavsiye kararlarının gereğini yapma yönündeki tutumu olumsuz
olabilmektedir. Özellikle ilgili idare ve kamu görevlisinin hukuki, cezai, mali veya
idari anlamda sorumluluğunun doğabileceği düşüncesi, kararların uygulanmasını
engellemektedir. Özellikle mali sonuçları olacak durumlarda, kamu görevlileri
Sayıştay denetimi, soruşturma geçirme gibi kaygılarla kararı uygulamakta tereddüt
gösterebilmektedir. Hukuk devletinde, Ombudsmanın kararı üzerine, kararın
uygulanarak işlem tesis edilmesi durumunda; kararı uygulayan kamu görevlilerinin
bundan sorumlu tutulması düşünülemez. Sayıştay denetçisi, müfettiş ya da hiyerarşik
amirin kararın uygulanması sonrasında yaptığı denetimde, hukuken yoruma açık
kimi bazı durumlarda Ombudsmanın görüşüne katılmasa dahi, salt Ombudsman
kararının uygulanması sonucunda işlem tesis edilmesi nedeniyle kararı uygulayanlar
hakkında adli, mali ya da disiplin yönünden herhangi bir işlem tesis etmemesi
gerektiği değerlendirilmektedir.
Aksi durum, Ombudsmanlık kurumunun saygınlığıyla bağdaşmayacağı gibi kamu
görevlilerinin teftiş ve soruşturma baskısıyla sorumluluk almaktan kaçınmalarına
sebep olacağından, hiçbir risk almayan ve dolayısıyla etkin bir hizmet üretmeyen
ve sorun çözmeyen kamu görevlilerinden oluşan köhne bir idari yapının varlığına
sebep olacaktır. Bununla birlikte; her ne kadar bir hukuk devletinde Ombudsman
kararını uygulayan kamu görevlisinin bundan daha sonra zarar görmesi ideal açıdan
düşünülemez ise de, en azından böyle bir riskin varlığını ortadan kaldırmak ve
tavsiye kararlarının uygulanma oranını artırmak adına, Kurumuzun tavsiye kararları
doğrultusunda yapılan işlem veya eylemden dolayı idareye veya kamu görevlilerine
sorumluluk yüklenemeyeceğinin kanuni güvence altına alınmasının faydalı olacağı
düşünülmektedir.

Tavsiye kararlarımıza uyma oranının düşüklüğünün sebepleri konusunda tespit edilen
bir diğer husus ise, kanuni boşluk nedeniyle Kurumumuzun tavsiye kararları hakkında
değerlendirme yapan idari mercilerin kimi zaman çok alt düzeyde olması ve üst
makamların konudan bilgisinin olmaması ya da tavsiye kararına uyma konusunda yetki 317
kullanacak makamların belirsizliği nedeniyle yetki karmaşası oluşmasıdır. 6328 sayılı
Kanunun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince, ilgili idare, tavsiye kararında
belirtilen önerilerin yerine getirildiğini veya uygulanabilir nitelikte görülmemesi

YILLIK RAPOR 2016