Page 561 - KDK

incelediğinde, uluslararası insan hakları hukuku çerçevesinde
terörle mücadelenin devletlerin en temel yükümlülüğü olduğu
kuşkusuzdur.
77. Anayasal düzeni korumak, ülkenin bütünlüğünü sağlamak için,
ülke içinde ve ülke dışında askeri operasyonlar düzenleyen Türkiye, te-
rör ile mücadelesinde, Rusya ve İngiltere’nin yaptığı gibi, AİHS md.15
çerçevesinde olağanüstü hallerde yükümlülüklerini askıya almak ye-
rine, askeri eylemlerini, AİHS md. 2/2 (a) çerçevesinde “bir kimsenin
yasadışı şiddete karşı korunması için kesin zorunluluk haline gelen kuvvet
36
kullanımına “dayandırmıştır .
78. AİHS’nin 2 nci maddesinde güvence altına alınan yaşam hak-
kının kökenine bakıldığında, hakkın kutsallığının tüm inanç sistem-
lerinde ve kutsal metinlerde tartışmasız olarak kabul edildiği görül-
mektedir. İnsanların çeşitli sebeplerle birbirlerini öldürmeleri, gerek
kutsal metinlerde (bkz. Çıkış 20/13; Matta 7/21, 5/21; Furkan 68)
gerekse Konfüçyüsçülük, Caynizm, Taoizm, Şintoizm, Maniheizm gibi
inanç sistemlerinde yasaklanmış, pozitif hukuk sistemlerinde de suç
olarak düzenlenmiştir .
37
79. Bilindiği üzere, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin,
yaşam hakkını güvence altına alan ve ölüm cezası verilmesi-
nin haklı olabileceği koşulları belirleyen 2 nci maddesi, Sözleş-
me’nin, askıya alınmasına izin verilmeyen en temel hükümleri
arasında yer almaktadır. İşkence ve insanlık dışı ve aşağılayıcı
muamele veya cezayı yasaklayan 3 üncü madde ile birlikte bu
madde, Avrupa Konseyini oluşturan demokratik toplumların
38
temel değerlerinden birini vurgulamaktadır . Nitekim Anaya-
samızda da benzer bir şekilde, savaş, seferberlik, sıkıyönetim
veya olağanüstü hallerde dahi, savaş hukukuna uygun fiiller so-
nucu meydana gelen ölümler dışında, kişinin yaşama hakkına,
maddi ve manevi varlığının bütünlüğüne dokunulamayacağı
hüküm altına alınmıştır. AİHM’nin ve AYM’nin 2 nci maddeye
getirdiği yorum, devletlerin zor kullanma hakkının sınırları
ile terör ve şiddetin hakim olduğu ortamda AİHM’nin idarenin
takdir yetkisine ilişkin değerlendirmesi aşağıda yer verilen ka-
rarlar ile açıkça ortaya konmuştur.

556 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU