Page 56 - calisma-ve-sosyal-guvenlik-1

asıl borç sona erdiğinde, bu borca bağlı fer ‘i borçlarında sona ereceğidir. Bu
sonuç, ek bir işleme gerek olmaksızın kendiliğinden gerçekleşir.
Ne var ki, asıl borcun sona erişinde yan borçlarında sona ereceğine iliş-
kin kural, her zaman ve her hukuksal ilişki için geçerli değildir. Bununla
ilgili ayrık durumlar Borçlar Kanunu’nun 113. maddesinde gösterilmiş,
kıymetli evrak, taşınmaz rehni ve konkordato bu kuralın dışına taşınmıştır.

Ayrıca, evvelce işleyen faizleri talep hakkının saklı tutulması
(ihtirazi kayıt) veya saklı tutulduğunun hal ve koşullardan çıkar-
tılması kaydıyla, ödenmemiş faizlerin istenebilme hakkı ortadan
kalkmamakta, asıl borç ifa veya sair bir suretle son bulmuş olsa
bile, borcun fer’isi olan faiz varlığını sürdürmekte ve alacaklı bun-
ları talep edebilme hakkını yitirmemektedir.

İhtirazi kayıt; “ muayyen haklarını kullanmak hususunda serbestisini
muhafaza etmek isteyen tarafın bu husustaki vaki beyanı” olarak tanımla-
nabilir. İhtirazi kayıt ileri sürme hakkı, yenilik doğurucu nitelikte olup, bir
hukuksal durumu ortaya çıkarmak, var olan hukuksal durumu değiştirmek
veya ortadan kaldırmak için kullanılır. Bu haklar, nitelikleri gereği, sonuç-
larını kendiliğinden meydana getirirler. İhtirazi kayıt ileri sürmeye yönelik
hak, başka bir hakkı koruyucu nitelikte olup, koruduğu hak, asıl alacağa
bağlı olan ve henüz ifa edilmeyen yan edimlere ilişkin haklardır.
İhtirazi kayıt ileri sürme hakkının kullanılmaması ile, alacaklının koru-
nan bu haklarını talep etmesi engellenmiş olur. Bu engellenme itiraz niteli-
ğinde bulunmaktadır. Alacaklının, bu hakkını kullanmakla korumak istedi-
ği hakları korunmuş olmakta, bu irade kullanılmaz ise, korunmak istenen
(fer ‘i nitelikte) hak düşmektedir.
Bu önkoşul, ifanın kabulü sırasında ya da en geç ifanın ar-
dından hemen kullanılmalıdır. Alacaklının, borcun ifası sırasında veya
en geç ifanın arkasından derhal, ifanın tam olarak yapılmadığına ilişkin
çekinceye dair iradesini, borçlu tarafa bildirmemesi, alacaklının borçlu ta-
rafindan yapılmayan ifa/arın yapılmasına ilişkin talebinden zımnen fera-
gat ettiği anlamını taşımaktadır. Alacaklının ihtirazi kayıt ileri sürmemesi,
karşı tarafın ifasını ve ifaya ilişkin davranışı ile ortaya koyduğu iradesini
kabul ettiği anlamına gelecektir. Hareketsizlik hiçbir zaman ihtirazi kayıt
ileri sürüldüğünü göstermez ve bu yolda bir karine oluşturmaz.

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 55