Page 31 - cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE İDARENİN DENETİMİ

PROF. DR. HİKMET SAMİ TÜRK (DSP tam sayısının salt çoğunluğu ile 276 milletveki-
GENEL BAŞKAN YARDIMCISI) li Yüce Divan’a sevk kararı verilebilir ama şimdi
Şimdi bu anayasa değişikliği ile yapılan düzen- soruşturma önergesi verilebilmesi için, meclis
leme sonucunda, artık meclis soruşturması eski üye tam sayısının salt çoğunluğu aranıyor. 301
şeklinden farklı bir biçimde düzenlenmiştir. milletvekilinin imzası, ondan sonra bunun gün-
Cumhurbaşkanı ve cumhurbaşkanı yardımcıları deme alınması, komisyon kurulması için 3/5 ço-
bakanların cezai sorumluluğu biçiminde düzen- ğunluk 360 milletvekilinin oyu aranıyor ve Yüce
lenmiştir. Aslında burada kanunun kendi içeri- Divan’a sevk kararı bakımından da 2/3 çoğunluk
sinde bir çelişki var. Çünkü kanunda bir yandan yani 400 milletvekilinin oyu aranıyor. Bu şekilde
meclis denetimi tanımlanırken, bunların sırala- meclis soruşturması işlemesi son derece güç bir
masında Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakan- denetim yolu haline gelmiştir.
lar hakkında yapılan denetim öngörülmüş ama
metni incelediğiniz zaman cumhurbaşkanlığı Sonuç olarak şunları söylemek istiyorum. Hu-
kukumuzda hükümetin ve idarenin Türkiye Bü-
hakkında soruşturma açılması da düzenlenmiş-
tir. Böylece kanunun hükümleri arasında, anaya- yük Millet Meclisi adına, Türkiye Büyük Millet
sanın hükümleri arasında çelişki ortaya çıkmak- Meclisi’nin ilgi alanı içinde ve doğrudan doğru-
tadır. Bu çelişki başka bir yerde de var. Örneğin, ya Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından de-
Cumhurbaşkanının sadece görevleri ile ilgili ola- netlenmesi için çeşitli yollar vardır. Bunlardan
rak değil bütün suçları bakımından cezai sorum- anayasada öngörüleni sözlü sorun ve gensoru-
luluğu öngörülmüştür. Bu önemli bir yenilik ve nun anayasa değişikliği kanunu ile kaldırılması,
kapsam genişlemesidir. Buna karşılık, anayasa- denetim boşluğu yaratacak yanlışlardır. Bunla-
nın dokunulmayan 148. maddesinin 6. fıkrasın- rın henüz bu değişikliğe girmeden düzeltilmesi
da Cumhurbaşkanının görevleri ile ilgili suçlar- gerekir. Öte yandan 6771 sayılı kanunda geti-
dan dolayı Yüce Divan tarafından yargılanacağı rilen hükümlerin kendi aralarında ve yürürlük-
ifade edilmiştir. Aynı biçimde, bu bütün suçları teki anayasa ile çelişen yönleri vardır, birkaçına
bakımından da bu yeni yapılan değişiklikte Yüce değindim, aynı biçimde bunların düzeltilmesi de
Divan sıfatı ile Anayasa Mahkemesinde yargı- gerekir.
lanması söz konusudur. Bu iki hüküm arasında Hepsinin temelinde 1982 Anayasasında, dar
çelişki var. Cumhurbaşkanı sadece görevleri ile bir çerçeve içinde yapılan ve olağanüstü hal ko-
ilgili suçlardan dolayı mı sorumlu yoksa işlediği
şullarında yeterince tartışılmadan halkoyuna
bütün suçlardan dolayı mı ve yargılanacağı yer sunularak bir toplumsal sözleşme için gerekli
bakımından da önemli, bu çelişkinin giderilmesi olan geniş mutabakat sağlanmadan kabul edi-
gerekir, yapılacak değişikliğin giderilmesi gere-
len, şimdiye kadar ki en kapsamlı ve radikal de-
kir. Ayrıca, meclis soruşturmasının işletilmesi ğişikliklerin her yönü ile değerlendirilmesi ve
son derece zor koşullara bağlanmıştır. Bugün
sonuçlarına göre gerekli düzeltmelerin yapılması
55 milletvekilinin imzası ile yani 550’nin onda
gereksinmesi vardır.
birinin imzası ile meclis soruşturması önergesi
verilebilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üye Bu düşüncelerle hepinize saygılar sunuyorum.

ÇALIŞTAY RAPORU 2017 29