Page 548 - egitim-ve-ogretim-hakki-3

Haklar Sözleşmesinde de kullanılmakta olup; bu kavram AİHS ku-
rumları tarafından içtihat yoluyla belirlenmiştir. Başta Handyside
16
kararı olmak üzere birçok kararda, demokratik toplumu belirleyen
temel unsurlar arasında “çoğulculuk”, “hoşgörü” ve “geniş fikirlilik”
kavramları sayılmıştır . Bununla birlikte Anayasa Mahkemesi ,
18
17
“demokratik toplum düzeninin gerekleri kavramı, öncelikle ilgi-
li hak yönünden getirilen sınırlamaların zorunlu ya da istisnai
tedbir niteliğinde olmalarını, başvurulabilecek en son çare ya da
alınabilecek en son önlem olarak kendilerini göstermelerini ge-
rektirmektedir.” demek suretiyle, sınırlamanın ancak zorlayıcı
bir toplumsal ihtiyacın karşılanması amacına yönelik ve ölçülü
olması durumunda demokratik toplum düzeninin gereklerine
uygun olacağını kabul etmiştir.

50.2. Hak ve özgürlüklere yapılacak her türlü sınırlamada
gözetilecek güvencelerden biri de “ölçülülük ilkesi”dir. Doktrin-
de ölçülülük ilkesine uyulabilmesi için, yapılan sınırlamada “elveriş-
lilik”, “gereklilik” ve “oranlılık” bulunması gerektiği dile getirilmekte-
dir. Elverişlilik, başvurulan aracın hedeflenen amacı gerçekleştirmeye
uygun olmasını; gereklilik, başvurulan aracın sınırlama amacı açısın-
dan zorunlu olmasını; oranlılık, başvurulan aracın hedeflenen amaca
ulaşmada ölçüsüz bir oran içinde bulunmamasını ifade etmektedir .
19
Dolayısıyla ölçülülük ilkesi somut olayda, sokağa çıkma yasak-
ları boyunca kişilerin eğitim ve öğrenimlerine ara verilerek bu
haktan mahrum bırakılmaları suretiyle elde edilmek istenen
kamu yararı ile temel hakkından mahrum bırakılan bireyin
hakları arasında adil bir denge kurulmasını gerektirmektedir.

50.3. Somut olay yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde irde-
lendiğinde, silahlı çatışmaların yaşandığı, terör örgütü mensu-
bu özel eğitim almış keskin nişancıların, bombalı tuzakların,
barikatların, hendeklerin bulunduğu bir bölgede, bölgeyi bu
unsurlardan temizlemek ve halkın can ve mal güvenliği başta
olmak üzere temel hak ve özgürlüklerini korumak için mül-
ki amirlerce alınan sokağa çıkma yasağı kararları ve güvenlik
kuvvetleri tarafından yürütülen operasyonlar sebebiyle eğitim
ve öğretime ara verilmesi uygulamasının, özgürlük ve güvenlik
dengesinde gerekli olduğu, demokratik bir toplumda başvu-
rulabilecek en son çare ya da alınabilecek en son önlem olarak

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 543