Page 86 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

Geri itme uygulamaları, “Çocuk Haklarına Dair Uluslararası Sözleşmesi”nin de ihlalini teşkil et-
18
mektedir. Sözleşmenin 6. maddesi yaşam hakkını korumakta, 37. maddesi ise işkence ve diğer zalima-
ne, gayriinsanî veya küçültücü muamele ile kişi güvenliği hakkına ilişkin konuları düzenlemektedir. Sı-
nır hattında çocuk mültecilerin maruz kaldığı geri itme hadiseleri değerlendirildiğinde, Sözleşme’nin
22. maddesinde düzenlenen, “Taraf Devletler, ister tek başına olsun isterse ana–babası veya herhangi
bir başka kimse ile birlikte bulunsun, mülteci statüsü kazanmaya çalışan ya da uluslararası veya iç hukuk
kural ve usulleri uyarınca mülteci sayılan bir çocuğun, bu Sözleşmede ve insan haklarına veya insani konu-
lara ilişkin ve söz konusu Devletlerin taraf oldukları diğer Uluslararası Sözleşmelerde tanınan ve bu duruma
uygulanabilir nitelikte bulunan hakları kullanması amacıyla koruma ve insani yardımdan yararlanması
için gerekli bütün önlemleri alırlar. Bu nedenle, Taraf Devletler, uygun gördükleri ölçüde, Birleşmiş Milletler
Teşkilatı ve onunla iş birliği yapan hükümetler arası ve hükümet dışı yetkili başka kuruluşlarla bu durumda
olan bir çocuğu korumak, ona yardım etmek, herhangi bir mülteci çocuğun ailesi ile yeniden bir araya
gelebilmesi için ana–babası veya ailesinin başka üyeleri hakkında bilgi toplamak amacıyla iş birliğinde
bulunurlar. Herhangi bir nedenle kendi aile çevresinden sürekli ya da geçici olarak ayrı düşmüş bir çocuğa
bu Sözleşmeye göre tanınan koruma, aynı esaslar içinde, ana–babası ya da ailesinin başkaca üyelerinden
hiçbirisi bulunmayan çocuğa da tanınacaktır.” hükmü uyarınca iltica başvurularının kabul edilememesi,
ailenin parçalanmasına sebep olacağından söz konusu uygulama bu yönü ile de hukuka aykırılık teşkil
etmektedir.

Uluslararası Göç Bağlamında Çocukların İnsan Haklarına İlişkin Genel İlkeler Hakkında Tüm
Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunması Komitesinin 3 No’lu ve Çocuk Hak-
19
ları Komitesinin 22 No’lu Ortak Genel Yorumu’nda;
“Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’ye Taraf Devletler; bu sözleşmede öngörülen ilke ve hükümlerin
ilgili ulusal mevzuatta, politikalarda ve uygulamalarda bütünüyle yansıtılmasını ve bunlar üzerin-
de yasal etkiye sahip olmasını sağlamakla yükümlüdür (Madde 4). Devletler; çocukları ilgilendiren
tüm çalışmalarında şu temel ilkelere riayet etmelidir: ayrımcılık yasağı (Madde 2); çocuğun yüksek
yararı (Madde 3); yaşama, hayatta kalma ve gelişme hakkı (Madde 6); çocuğun kendini ilgilendiren
tüm konularda görüşlerini ifade etme ve görüşlerinin dikkate alınması hakkı (Madde 12). Devletler;
yasal araçlar ve diğer politika araçları da dâhil olmak üzere tedbirler benimseyerek uygulamalarda
bu ilkelere riayet edilmesini ve uluslararası göç bağlamındaki çocukları etkileyen tüm politikalara
eklemlenmesini sağlamalıdır. …

Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin 6. maddesi uyarınca, Taraf Devletler; çocuğun yaşama, hayatta
kalma ve gelişme hakkını hayata geçirmekle yükümlüdür. Çocuğun fiziksel, ruhsal, ahlaki, ruhsal ve
sosyal gelişimi de bu kapsamda yer alır. Göç sürecinin herhangi bir aşamasında, bir çocuğun

18 Çocuk Haklarına Dair Uluslararası Sözleşme için bkz. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği resmi internet sayfası https://
www.ohchr.org/Documents/ProfessionalInterest/crc.pdf; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
19 International Convention on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Members of Their Families Convention on the
Rights of the Child, Joint general comment No. 3 (2017) of the Committee on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Mem-
bers of Their Families and No. 22 (2017) of the Committee on the Rights of the Child on the general principles regarding the human rights
of children in the context of international migration, 24 Kasım 2017, paragraf 19, 40, https://www.refworld.org/docid/5a1293a24.html;
Erişim Tarihi: 05/09/2021.

84