Page 87 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

yaşama ve hayatta kalma hakkı; çeşitli nedenlerden dolayı tehlikeye girebilir. Bu nedenler-
den bazıları şunlardır: örgütlü suçlar sonucunda yaşanan şiddet olayları, kamplardaki şiddet,
geri itme ya da önleme operasyonları, sınır yetkililerinin aşırı güç kullanımı, çocukları kurta-
racak araçların sağlanmaması ya da zor seyahat koşulları ve temel hizmetlere erişimin kısıtlı olması.
Refakatsiz ve ailesinden ayrı düşmüş çocuklar; cinsiyet temelli şiddet, cinsel şiddet, diğer şiddet türleri,
cinsel sömürü ya da emek sömürüsü amacıyla insan ticareti gibi riskler karşında daha savunmasız
kalabilmektedir. Aileleriyle birlikte göç eden çocuklar da şiddete tanık olabilmekte ya da şid-
dete maruz kalabilmektedir. Göç; yaşam koşullarını iyileştirme ve istismarlardan kaçma fırsatları
sunsa da göç süreçleri, çeşitli riskleri beraberinde getirebilmektedir. Bu risklere fiziksel zarar, psikolo-
jik travma, marjinalleşme, ayrımcılık, yabancı düşmanlığı, cinsel ve ekonomik sömürü, aileden ayrı
düşme, göçmen baskınları ve gözaltına alınma da dâhildir. Bunun yanı sıra, göçmen çocukların ve
göçmenlerin çocuklarının eğitim hizmetlerine, yeterli barınma koşullarına, güvenli gıda ve su kaynak-
larına ya da sağlık hizmetlerine erişimine mani olan engeller; bu çocukların fiziksel, ruhsal zihinsel,
ahlaki ve sosyal gelişimlerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.” ibarelerine yer verilmiştir. 20

İdari gözetim esnasındaki kötü veya küçültücü muamele en başta BM İşkence ve Diğer Zalimane,
Gayriinsanî veya Küçültücü Muamele veya Cezaya Karşı Sözleşme ve Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi olmak üzere insan hakları standartlarının ihlalini teşkil etmektedir. Devletlerin kötü mu-
21
ameleyi önleme ve bu konudaki tüm iddiaları tarafsız ve etkin bir şekilde soruşturma yükümlülüğü de
bulunduğunda şüphe yoktur.

Bu hususlara ek olarak, kolluk kuvvetlerinin davranışları, Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleş-
mesi’nde güvence altına alınmış olan herkesin yaşam, kişi özgürlüğü ve güvencesi haklarına tam an-
lamıyla saygı gösterecek şekilde olmalıdır.

Mültecilerin korunması alanında Birleşmiş Milletler’in yukarıda açıklanan uluslararası düzenlemelerine
ilave olarak, Birleşmiş Milletler’e bağlı bir Mülteciler Yüksek Komiserliği teşkilatı tesis edilmiştir. Bu
teşkilatın çalışma usul ve esasları ise Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK)
Tüzüğü ile belirlenmiştir. Bu Tüzüğün 4. maddesi uyarınca, önce Danışma Komitesi, daha sonra Bir-
22
leşmiş Milletler Mülteci Fonu (UNREF) Yürütme Komitesi, en son olarak ise Birleşmiş Milletler Mülteciler
Yüksek Komiserliği Yürütme Komitesi (ExCom) adıyla görev yapan bir yapı, diğer görevlerinin yanı sıra
Yüksek Komisere görev alanıyla ilgili danışmanlık hizmeti vermektedir. Yürütme Komitesi, yasal olarak
bağlayıcı olmayan uluslararası koruma hukuku alanındaki kararlarını düzenli olarak yayımlamaktadır.
Bunlar BMMYK Yürütme Komitesi Kararları (ExCom Conclusions) olarak adlandırılmaktadır. 23

20 6 Numaralı Genel Yorum, 1 Eylül 2005, 27. paragraf için bkz. https://www.refworld.org/cgi-bin/texis/vtx/rwmain/opendocpdf.pdf?-
reldoc=y&docid=55fa5d524, Erişim Tarihi: 05/09/2021.
21 İşkencenin Önlenmesi Sözleşmesinin 2. maddesi işkenceyi yasaklamakta ve taraf devletlere bu fiilin yetki alanları dâhilinde bulunan
her yerde meydana gelmesinin önlenmesi için etkili tedbirler alma yükümlülüğü getirmektedir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin
3. maddesi de işkence ve diğer zalimane, gayriinsanî veya küçültücü muamele veya cezayı yasaklamaktadır.
22 BMMYK Tüzüğü için bkz. UNHCR’nin resmi internet sayfası, http://www.unhcr.org/en-us/protection/basic/3b66c39e1/statute-offi-
ce-united-nations-high-commissioner-refugees.html; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
23 ExCom’un uluslararası koruma konularını içeren kararlarının en son derlenmiş hali için bkz. UNHCR’nin resmi internet sayfası, http://
www.refworld.org/docid/5698c1224.html; Erişim Tarihi: 05/09/2021.

85