Page 89 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

olarak ikamet eden bir yabancı, yasaya uygun şekilde verilmiş bir kararın uygulanması dışında sınır
dışı edilemeyecektir.

“Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi”ne göre, uluslararası koruma hukuku, geri gönderme ve sınır dışı
işlemleri doğrudan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin kapsamına girmemekle birlikte, Sözleşmeye
taraf ülkelerin “yabancıların giriş, ikamet ve sınır dışı edilmelerini kontrol” haklarını kullanırken, Sözleşme
tarafından teminat altına alınan haklara riayet etmesi gerekmektedir. Bu noktada Mahkeme, karar ve
içtihatlarıyla uluslararası koruma hukukuna önemli katkılar yapmış olup, 7 Numaralı Ek Protokol ile
yeni koruma türlerinin (ikincil koruma) ortaya çıkmasına da neden olmuştur. 27

2.2.2. Avrupa Birliği Müktesebatı

Avrupa Birliği’nin uluslararası koruma hukukuna ilişkin düzenlemelerinin başında, öncelikle karşımıza
“Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı” çıkmaktadır. Birlik içerisinde temel anlaşmalarla aynı seviyede
bağlayıcılığı olan Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nın 18. maddesi sığınma başvurusunda bulunma
hakkını ve sığınma hakkını düzenlemektedir. Bu maddeye göre; sığınma hakkı, mültecilerin statüsüne
ilişkin 28 Temmuz 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi ile 31 Ocak 1967 tarihli New York Protokolü kuralları
dikkate alınarak ve Avrupa Topluluğu’nu kuran antlaşmaya uygun olarak teminat altına alınmalıdır.
Şart’ın 19. maddesi ise toplu olarak sınır dışı etme uygulamasının yasak olduğunu, hiç kimsenin
ölüm cezası, işkence veya başka insanlık dışı veya alçaltıcı muamele veya cezaya tabi tutulması konu-
sunda ciddi bir tehlikenin bulunduğu bir devlete geri gönderilemeyeceğini, sınır dışı edilemeyeceğini
veya iade edilemeyeceğini hüküm altına almaktadır. 28

AB’nin göç politikasını şekillendiren Ortak Avrupa İltica Sistemi (CEAS)’ne göre, kendi vatanında
ciddi zulüm ve zarar tehdidiyle karşı karşıya kaldığı için ülkesinden kaçan ve uluslararası korumaya
ihtiyaç duyan kişilere iltica hakkı verilmelidir. Tüm AB üyelerinin bu ortak değerleri paylaşması gerek-
tiğine işaret edilen sistemde sığınmacılara koruma sağlanması için tüm üyelerin yüksek standartları
güvence altına alması gerektiği vurgusu yapılmıştır. 29
Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’ndan sonra Birliğin uluslararası korumaya ilişkin temel düzenlemele-
rini İltica Usulleri, Vasıf, Kabul Koşulları ve Geçici Koruma Yönergeleri olarak bilinen dört düzenleme
oluşturmaktadır. Bunlardan ilki olan ve Avrupa Parlamentosu ile Konsey tarafından 2013 yılında kabul
edilen yeni “İltica Usulleri Yönergesi”, mülteci statüsü verilmesine ve geri alınmasına yönelik üye
30

27 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin “Vilvajarah ve diğerleri/Birleşik Krallık” kararı için bkz. http://hudoc.echr.coe.int/eng#{“ite-
mid”:[“001-57713”]}; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
28 AB Temel Haklar Şartı için bkz. Avrupa Parlamentosu’nun resmi internet sayfası, http://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/text_
en.pdf; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
29 Ayrıntılı bilgi için bkz.: https://ec.europa.eu/home-affairs/policies/migration-and-asylum/common-european-asylum-system_en;
Erişim Tarihi: 05/09/2021.
30 “Directive 2013/32/EU of the European Parliament and of the Council of 26 June 2013 on common procedures for granting and withdrawing
international protection (recast)” adlı Yönergeye ilişkin bilgiler ve Yönerge metni için bkz. https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2013/32/oj;
Erişim Tarihi: 05/09/2021.

87