Page 90 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

devletler için ortak prosedürler oluşturup söz konusu kişiler için minimum garantileri ortaya koyar-
ken, Avrupa Parlamentosu ile Konsey tarafından 2011 yılında kabul edilen “Vasıf Yönergesi” ise
31
mülteci ve ikincil koruma statülerinden yararlanacak kişilerin niteliklerine ve bu kişilerin ne tür haklara
sahip olacaklarına ilişkin hususları düzenlemektedir. Diğer bir yönerge olan ve Avrupa Parlamentosu
ile Konsey tarafından 2013 yılında kabul edilen yeni “Kabul Koşulları Yönergesi” ise özetle ulusla-
32
rarası koruma başvuru sahiplerine ve aile üyelerine yönelik üye devletlerdeki kabul koşullarına (iaşe-
ibate-maddi yardım vb.) ilişkin standartları ortaya koymaktadır. Bu yönergelerden sonuncusu olan
2001 tarihli “Geçici Koruma Yönergesi” ise adından da anlaşılacağı üzere üçüncü ülkelerden kitlesel
33
olarak üye devletlere gelen ve ülkelerine geri dönemeyen kimseler için sağlanacak geçici korumaya
ilişkin temel standartların oluşturulmasını ve üye devletler arasında külfet paylaşımının sağlanmasını
hedeflemektedir.
Bununla birlikte Geçici Koruma Yönergesi ile ilgili olarak Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiser-
liği’nin çeşitli yorum ve eleştirileri bulunmaktadır.

Buna göre öncelikle bu Yönergenin 1990’lı yıllardaki Bosna ve Kosova çatışmalarına Avrupa Birliği’ne
üye devletlerin verdiği farklı tepkilerden çıkartılan derslerin etkisinin olduğunu ifade eden Birleşmiş
Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, bu krizlerde üye devletlerin ve Birliğin büyük kitlesel akınlar ile
karşı karşıya kaldıklarında uyumlu bir tavır sergileyemediklerini, başvuruların münferiden incelenme-
sinin sistemde yığılma tehlikesi meydana getirmesinden dolayı üye devletlerin kendi tedbirlerini be-
nimseyerek birbirlerinden bağımsız şekilde hareket ettiklerini, bunun sonucunda ise üye ülkeler ara-
sında sağlanan korumada farklılıklar ortaya çıktığını, bunun da ikincil akınlara neden olduğunu ifade
etmektedir. Mülteciler Yüksek Komiserliği aynı zamanda geçici korumanın Cenevre Sözleşme-
si’nde öngörülen mülteci statüsünün yerini alacak bir şekilde yorumlanmasını değil, kitlesel
bir akın durumunda, bu kişilerin başvuruları bireysel olarak incelenene kadar acil korunma
ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan, sadece pratik bir araç olarak görülmesini istemektedir.
Diğer ifadeyle, Yüksek Komiserlik geçici koruma rejiminin kitlesel akın tahminlerine dayalı olarak çalı-
şan değil; bireysel incelemelerin işlemeyeceği, gerçek olaylarla sınırlı, istisnai bir mekanizma olmasını
arzu etmektedir. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, geçici koruma uygulamasında işgü-
cü piyasasına erişim, aile birleşimi ve seyahat özgürlüğü gibi bazı haklarda da bazı sınırlamalara gidil-
diğini ifade etmektedir. Benzer şekilde Yüksek Komiserliğin geçici koruma rejiminin sona ermesinden

31 “Directıve 2011/95/EU of the European Parliament and of the Council of 13 December 2011 on standards for the qualification of third-
country nationals or stateless persons as beneficiaries of ınternational protection, for a uniform status for refugees or for persons eligible for
subsidiary protection, and for the content of the protection granted (recast)” adlı Yönergeye ilişkin bilgiler ve Yönerge metni için bkz. Av-
rupa Parlamentosu’nun resmi internet sayfası, https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we-do/policies/asylum/refugee-status_en
ve https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32011L0095 ; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
32 “Directıve 2013/33/EU of the European Parliament and of the Council of 26 June 2013 laying down standards for the reception of applicants
for international protection (recast)” adlı Yönergeye ilişkin bilgiler ve Yönerge metni için bkz. Avrupa Parlamentosu’nun resmi internet
sayfası, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32013L0033; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
33 “Council Directive 2001/55/EC of 20 July 2001 on minimum standards for giving temporary protection in the event of a mass influx of
displaced persons and on measures promoting a balance of efforts between Member States in receiving such persons and bearing the con-
sequences thereof” adlı Yönergeye ilişkin bilgiler ve Yönerge metni için bkz. Avrupa Parlamentosu’nun resmi internet sayfası, https://
eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32001L0055; Erişim Tarihi: 05/09/2021.

88