Page 98 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi’nin (CRC) 6 No’lu Genel Yorumu’nda ise “Devletler,
53
refakatsiz veya ailelerinden ayrı düşmüş çocukların gerektiği gibi gözetilmeleri için, uluslararası
insan hakları ve mülteci hukukundan kaynaklanan geri göndermeme yükümlülüklerini, bu ara-
da özellikle 1951 tarihli Mülteciler Sözleşmesinin 33. maddesi ile CAT’ın 3. maddesinde belirlenen
yükümlülüklerini yerine getirmelidirler.

Ayrıca, Sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesinde devletler, çocuğun gönderileceği
veya daha sonra aktarılacağı ülkede çocuğun başına telafisi mümkün olmayan zararların gelme olası-
lığının yüksek olduğu durumlarda, örneğin, salt bunlarla sınırlı kalmamak kaydıyla Sözleşmenin 6 ve 37.
maddelerinde sözü edilen risklerin varit olduğuna inanılması halinde, çocuğu bu ülkeye geri göndermeme-
lidir. Burada sözü edilen “geri göndermeme” ilkesi, Sözleşme ile güvence altına alınan hakları ihlal edenin
devlet dışı aktörler mi olduğuna, bu ihlallerin kasıtlı mı, yoksa belirli girişimlerin veya tersine ihmalin dolaylı
sonuçları olarak mı ortaya çıktığına bakılmaksızın her durumda geçerlidir. Bu tür ciddi ihlallerin oluşturdu-
ğu riskin değerlendirilmesi yaşa ve cinsiyete duyarlı biçimde yapılmalı ve bu arada gıda yardımlarının ve
sağlık hizmetlerinin yetersizliğinin çocuklar açısından doğurabileceği ciddi sonuçlar da hesaba katılma-
lıdır.” şeklinde belirtilerek, taraf devletlere çocuğun başına telafisi mümkün olmayan zararların
gelme olasılığının olup olmadığını araştırma ve gıda yardımlarının ve sağlık hizmetlerinin
yetersizliğinin çocuklar açısından doğurabileceği ciddi sonuçları hesaba katma sorumluluğu
yükleyerek çocuğu, özellikle yaşam hakkının tehlikede olduğu ya da işkence veya diğer zali-
mane, insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele yasağının ihlali sayılacak bir uygulamaya maruz
kalacağı, özgürlük ve güvenlik hakkının ihlal edilme riskinin olduğu yere geri göndermeme
sorumluluğu yüklenmiştir.

Uluslararası Göç Bağlamında Çocukların İnsan Haklarına İlişkin Genel İlkeler Hakkında Tüm
Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunması Komitesi’nin 3 No’lu ve Çocuk Hak-
ları Komitesi’nin 22 No’lu Ortak Genel Yorumu’nda geri göndermeme ilkesine ilişkin olarak;
54
“Taraf Devletler; uluslararası insan hakları, insani hukuk, mülteci hukuku ve uluslararası teamül hukukuna
dayanan geri göndermeme ilkesi kapsamındaki yükümlülüklerine riayet etmelidir. Komiteler; geri gönder-
meme ilkesinin uluslararası insan hakları kuruluşları, bölgesel insan hakları mahkemeleri ve ulusal mahke-
meler tarafından devletlerin insan haklarınsa saygı gösterme, koruma ve yerine getirme yükümlülüklerine
ilişkin açık bir garanti şekilde yorumlandığını vurgulamaktadır. … Bazı Devletlerin geri göndermeme
ilkesinin dar bir tanımını benimsemeyi tercih etmeleri, Komiteleri kaygılandırmaktadır. Komiteler
hâlihazırda şu hususu vurgulamışlardır: Devletler; bir çocuğun geri gönderileceği ülkede telafi
edilemeyecek bir zarara uğrama ihtimaline dair makul gerekçeler bulunduğunda, o çocuğu sınır-

53 Convention on the Rights of the Child, CRC/GC/2005/6, Treatment Of Unaccompanied And Separated Children Outside Their Country
Of Origin, https://www.refworld.org/docid/42dd174b4.html; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
54 International Convention on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Members of Their Families Convention on the
Rights of the Child, Joint general comment No. 3 (2017) of the Committee on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Mem-
bers of Their Families and No. 22 (2017) of the Committee on the Rights of the Child on the general principles regarding the human rights of
children in the context of international migration, 24 Kasım 2017, paragraf 45, 46. için bkz. https://www.refworld.org/docid/5a1293a24.
html; Erişim Tarihi: 05/09/2021.

96