Page 163 - kdk-2014-yillik-rapor

1948 tarihli BM İnsan Hakları Evren- İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek
sel Bildirgesinin 25 inci maddesinde; için prim ödemiş olma yanında, iş
“Herkes işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, sözleşmesinin de kendi kusuru ol-
yaşlılık ve kendi iradesi dışındaki koşul- maksızın sigortalının iradesi dışın-
lardan doğan geçim sıkıntısı durumunda da sona ermiş veya sigortalının
güvenlik hakkına sahiptir” ifadesine yer haklı bir nedene dayalı olarak, yani
verilmiştir. 1950 tarihli Avrupa Sosyal objektif açıdan o işyerinde daha fazla
Şartının 12 nci maddesinde, taraf ülkeler, çalışmasının beklenemeyeceği olaylar
sosyal güvenlik sistemlerini 102 sayılı neticesinde sigortalı tarafından sona er-
ILO sözleşmesinin gerektirdiği düzey- dirilmiş olması şartı aranmaktadır.
den daha düşük düzeyde tutmamakla
yükümlü tutulmuştur. Bütün bu uluslar- İş sözleşmesinin işveren tarafından hak-
arası düzenlemeler işsizlik sigortasının lı nedenle sona erdirilip erdirilmediği
kurulmasının ve düzgün işlemesinin konusunda taraflar arasında uyuş-
önemini ortaya koymaktadır. Ülke- mazlık bulunması ve konunun yargıya
mizde mevcut işsizlik sigortası sistemi intikal ettirilmesi, genellikle birkaç yıl
1999 yılında yürürlüğe konmuştur. Bu müddetle devam eden yargılama süre-
tarihten önce çalışanların işsizlik riski ci sonunda, işçinin işsizlik ödeneği
karşısında hiçbir korunmalarının bu- almaya hak kazanacak şekilde işten
lunmaması ne derece önemli bir eksik- çıkarıldığının tespit edilmesi halinde
lik ise; sistemin, devreye girdiği tarihten dahi, işçinin hak etmiş olduğu işsizlik
itibaren, işlevsel bozukluklar nedeni ile ödeneğini alamaması veya zamanında
temel amaçlarından birisi olan işçileri iş- alamaması ile neticelenme ihtimalini
sizliğin ekonomik risklerinden korumayı ortaya çıkarmaktadır. İşsizlik sigortası-
başaramaması da o denli önemlidir. İş- na hak kazanılması ile ilgili olarak; iş-
sizlik ödeneği almaya hak kazanmış verenlerin, hizmet akdi 51 inci maddede
şekilde işten çıkarılmış ve mevzuatta be- belirtilen hallerden birisine dayalı ola-
lirtilen diğer şartları sağlamış bir işçinin, rak sona ermiş olan sigortalılar hakkın-
işverenin veya devletin hatalı işlemin- da; işten ayrılma bildirgesi düzenleyip,
den dolayı, primini yatırdığı riskten 15 gün içinde bir nüshasını Kuruma
zamanında ve etkili bir şekilde koru- göndermek, bir nüshasını sigortalı işsize
namıyor olması, işsizlik sigortası sis- vermek ve bir nüshasını da işyerinde
teminin düzgün işlemediğini göster- saklamak yükümlülükleri bulunmak-
mektedir. tadır. Bu düzenlemenin, işsizlik ödeneği

163