Page 254 - kdk-2014-yillik-rapor

özümsenmesinde önemli bir rol oynam- Ombudsmanlık kurumlarının bu ceva-
140
aktadır. Söz konusu Komite tarafından bı karşılayabilmesi için insan haklarının
akredite olan Ombudsmanlıklar, BM İn- korunması ve geliştirilmesine dair yetki,
san Hakları Konseyine katılım hakkı elde bazen kanunlarında açıkça yazılarak bu
ederek anlaşma taslaklarının yazımı gibi kurumlara verilmiştir. Özellikle totaliter
hususlarda uluslararası hukukun oluşu- rejimlerin demokrasiye geçiş süreçlerin-
muna katkı sağlayabilmektedirler. de oluşturulan Ombudsmanlık kurum-
larının kanunlarında bu yetki açıkça ifade
Uluslararası hukukun oluşumuna katkı edilmiştir. Bu durumu Portekiz (1975) ve
sağlayabilen Ombudsmanlık kurumları, İspanya (1981) ile Polonya (1987) gibi
ayrıca uluslararası insan hakları standart- Merkezi ve Doğu Avrupa ülkeleri Om-
ları ile bu standartların ulusal düzeyde budsmanlık kurumlarının kanunların-
uygulanması arasında bir “köprü” vazi- da görmekteyiz. Çoğu zaman da klasik
fesi de görebilmektedirler. Diğer bir ifa- Ombudsmanlık kurumlarının, var olan
deyle, Ombudsmanlık kurumları uluslar- yetkileri insan haklarının korunması
arası insan hakları hukukunun ulusal bağlamında genişletilerek dönüşümleri
141
düzeydeki “ajan”larıdır. Bu bağlam- sağlanmıştır. Bu dönüşümlerin arkasında
da, uluslararası anlaşma hükümleri ile demokratikleşme süreçleri, kamu yöneti-
bu hükümlerin pratikte uygulanması minin yeniden yapılandırılması, ekono-
arasındaki boşluğun nasıl doldurulacağı- mik krizler, mevzuatın insan hakları ile
na dair kadim bir soruna, BM İnsan Hak- uyumlaştırma süreçleri, uluslararası ve
ları Yüksek Komiserliği, Ombudsmanlık bölgesel gelişmelerin etkileri, uluslara-
kurumlarının da içinde yer aldığı ulusal rası insan hakları mevzuatının iç hukukta
insan hakları kurumlarının doğru bir kabul edilmesi ve kültürel etkileşim
143
144
cevap olabileceği şeklinde görüş belirt- gibi etkenlerin rol oynadığı tartışılmak-
miştir. tadır. Sonuç olarak dünyada oluşmaya
142

140 Meg Brodie, “Progressing Norm Socialization: Why Membership Matters. The Impact of the Accreditation Process of the
International Coordinating Committee of National Institutions for the Promotion and Protecetion of Human Rights”, Nordic
Journal of International Law, Vol. 80, 2011, s. 143
141 Richard Carver, “A New Answer to an Old Question: National Human Rights Institutions and the Domestication of Interna-
tional Law”, Human Rights Law Review, Vol.10, No. 1, 2010, s. 2-3
142 BM Genel Sekreteri Raporu, “Effective Functioning of Human Rights Mechanisms: National Institutions and Regional Ar-
rangements-National Institutions for he Promotion and Protection of Human Rights”, 7 Ocak 2005, E/CN.4/2005/106
143 Reif, “Transplantation and Adaptation”, s. 272
144 Thomas Pegram, “Diffusion Across Political Systems: The Global Spread of National Human Rights Institutions”, Human
Rights Quarterly, Vol. 32, 2010, s. 729

254