Page 106 - kdk-sempozyum-1

nun amacı kamu hizmetlerinin işleyişinde bağımsız ve etkin bir şikâyet mekaniz-
ması oluşturmak olarak ifade edilmiş; 5. maddesinde ise Kamu Denetçiliği Kuru-
mu’nun görev alanı, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü
eylem ve işlemleri olarak belirlenmiş; ancak dört tane husus, Kanunun kapsamı
dışına çıkartılmıştır. Bunlar şunlardır:

a) Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile resen imzaladığı kararlar ve
emirler,

b) Yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler,
c) Yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar,

ç) Türk Silahlı Kuvvetlerinin sırf askeri nitelikteki faaliyetleri,

Demek ki bunlar tamamen değil ama kısmen, bu sayılanlar bağlamında, Kuru-
mun görev alanı dışarısına çıkartılmıştır. Buradan şu sonucu varmak mümkündür:
Kanun, idare kavramını organik anlamda değil ama fonksiyonel anlamda kabul
etmiş ve Kurumun görev alanını buna göre belirlemiştir. O halde, bu sayılan is-
tisnalar dışında kamu hizmetinin işleyişi sırasında idarenin işlem ve eylemleri
Kurumun görev alanına girmektedir.

“İdare” kavramı ise Kanunda oldukça geniş bir şekilde tanımlanmıştır (m. 3/1-e):
“Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarını,
mahallî idareleri, mahallî idarelerin bağlı idarelerini, mahallî idare birliklerini, dö-
I. Uluslararası Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Sempozyumu
ner sermayeli kuruluşları, kanunlarla kurulan fonları, kamu tüzel kişiliğini haiz
kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüslerini, sermayesinin yüzde ellisinden fazlası
kamuya ait kuruluşlar ile bunlara bağlı ortaklıklar ve müesseseleri, kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarını, kamu hizmeti yürüten özel hukuk tüzel kişile-
ri…”.
Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi
ve Kontrol Kanununa ekli I, II ve III sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerini
kapsamakta ve I sayılı cetvelde, diğerleriyle birlikte, yasama organı yani TBMM,
Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay gibi yargı organları yer almak-
tadır. İşte Kanunun istisnalar maddesinde az önce okumuş olduğumuz yasama
organının, yasama faaliyeti dışında yapmış olduğu faaliyetler, yani fonksiyonel
anlamda idare faaliyeti demek ki kanun kapsamı alanına girmektedir. Kanunda
kamu hizmeti yürüten özel hukuk tüzel kişilerinin ayrıca zikredildiğini görüyoruz.

106 KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU