Page 130 - kdk-sempozyum-1

olduğu gibi Fransa’da “Aleniyet” ilkesi kabul edilmiştir. Yasaya göre arabulucu,
her sene sonunda hazırladığı bir raporda o sene içindeki faaliyetlerinin bir dö-
kümünü yapar ve hangi bakanlığın, hangi idare biriminin, ne tür işlemleri hakkın-
da ne kadar başvurma olduğu, bunların sonuçlarında idarenin haklı mı, haksız
mı çıktığını; idarenin aksayan yönlerinin ne olduğu ve nihayet bu aksaklıkların
giderilmesi için ne gibi tedbirler almak gerektiğini geçmiş senelerde önerilen
tedbirlerin alınmış olup olmadığını açıklar. Bu raporu Cumhurbaşkanına ve par-
lamentoya sunar. İdareden tatmin edici bilgi ve cevap alamadığı hallerde ya da
özel öneme sahip olan konularda ayrıca özel rapor da hazırlayabilir. Raporların
gerek kamuoyuna açıklanması, gerekse parlamentoda eleştirilere tabi tutulması,
idare birimlerini korkutmakta ve arabulucunun raporunda yer almamak için gay-
ret sarf ettirmektedir.

Belirtmekte fayda var ki, Fransa’da mediateur’ün işi, diğer ülkelerdeki Ombuds-
manlarınkinden daha zordur. Fransız idaresinde her bakanlığın bünyesinde katı
bir kademelenme (Hierarchise) vardır. “Memurlar, kendi rollerini, politika adam-
larınınki ile zıt kabul etmektedirler. Memurların gözünde, bir milletvekili veya
bakan her şeyden önce politik bir şahıstır. Bu anlayış, politika adamının menfaa-
tinin her zaman belirli biri zümrenin menfaati olduğunu; partisinin, çerçevesinin,
bakanlığının yararlarını izlediğini ifade etmektedir; hiçbir halde kamu yararı söz
konusu değildir. Oysa memurlar kendilerini kamu yararının koruyucusu saymak-
tadırlar. Bu sosyolojik koşullar ve memurların genel menfaata verdikleri önem,
I. Uluslararası Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Sempozyumu
arabulucunun işini gerçekten zorlaştırmıştır. Mediateur, özel yararların izleyicisi
ve koruyucusu gibi bir parlamenterin istemi üzerine girişime geçtiğine göre, ye-
rel bölgesel biri yararın savunucusu gibi görünmek riski ile karşılaşmıştır. 25
Buraya kadar aktardıklarımızdan çıkarılacağı gibi;

Ombudsman’a idarenin denetiminde tanınan yetkileri şu şekilde özetleyebiliriz;
• Ombudsman’a, yasaya uygunluk denetiminin yanında yerindelik denetimi de
tanınmaktadır. Örneğin, tutukluya hapishanede, hastaya hastane de iyi davranı-
lıp davranılmadığını denetlemek,

• Ombudsman, re’ sen harekete geçmek suretiyle soruşturma, kovuşturma yapa-
bilmektedir,

25. OYTAN, Agm., s.213

130 KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU