Page 133 - kdk-sempozyum-1

Yargıçtan ayrılan bir yönü de hiçbir şikâyette bulunulmasa bile, re’sen harekete
geçip, soruşturma-kavuşturma yapabilmesi, bir meseleyi inceleyebilmesidir.

“Gazetelerde şu veya bu idareye karşı yöneltilmiş bir tenkit gördüğü zaman
derhal girişimde bulunup duruma el koyabilir. Bunun yanında senenin belirli bir
bölümünü idareyi askeri kışlaları ve mahkemeleri teftiş etmekle geçirir. İdari ko-
misyonlara katılır. Mahkeme duruşmalarında hazır bulunur, askeri kışlalarda as-
kerlerin üstlerinden korktukları için yazamadıkları şikâyetleri sözlü olarak dinler.

Ombudsman soruşturma yaparken teftiş etmek, sorguya çekmek, komisyon ya
da mahkeme seanslarında hazır bulunmak her türlü belge ve bilgiler istemek,
dosyaları getirtmek yetkili kişilere telefon etmek gibi gerekli

Gördüğü yönteme başvurabil(ir.)” mektedir.
30
İsveç Ombudsmanın yaptığı faaliyetleri yargı ile kıyasladığımızda “Bu kadar geniş
faaliyet alanı ve serbestisi bulunan Ombudsmanın tipik bir özelliği de hiçbir ka-
rar alma yetkisinin bulunmayışıdır. Her türlü yöntemle meseleyi inceler, gerçek
durumu saptar, vardığı sonuçları, görüşlerini ve tenkitlerini idareye bildirir ida-
reden tutumunu davranışlarını değiştirmesini isteyebilir. Yüksek prestij ve nüfu-
zunu kullanabilir. Ancak uygulanması zorunlu kararlar alamaz. İdareyi mahkûm
edemez, bir idari işlemi iptal edemez, bir memur hakkında disiplin cezası uygula-
yamaz. Fakat bir memurun veya yargıcın hata yaptığı kanaatine varırsa, o memura
veya yargıca karşı kovuşturma yapılması için durumu disiplin ya da ceza yargısı
yerlerine aksettirebilir.

Ombudsmanın girişimlerini, soruşturmalarını, teftişlerini, açıkladığı, aksaklıklara
işaret ettiği, tenkit ve ithamlarını sıraladığı ve son derece etkili olan Ombuds-
man raporlarında yer almakta hiçbir idarenin hoşuna gitmemektedir.
Zira bir raporda yer alan idareler parlamentonun bir komisyonunda, daha sonra I. Uluslararası Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Sempozyumu
da genel kurulda ağır eleştirilere tabi tutulmaktadırlar.
Daha sonra da rapor kamuoyuna açıklanmakta, yapılan tenkitleri kendine mal
eden basın da soruna el atıp bu idareleri eleştirmektedir.” 31

İşte bu durum yargı kararından çok daha etkili sonuçlar doğurmakta olduğunu
söyleyebiliriz.
30. OYTAN, Agm., ss.197-198
31. OYTAN, Agm., s.198

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU 133