Page 49 - KDK

OMBUDSMANLIKLAR HAKKINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME 47

Kosova, Bulgaristan ve Moldova’dan Ombudsmanlıkların önerdiği çö-
zümlerin türünü belirten yasalardan bazı örnekler ise şu şekildedir: Ko-
sova’da 05/L - 019 sayılı Kosova Ombudsmanlık Kanunu, 28 Mayıs 2015;
16.11. Ombudsman ayrıca arabuluculuk ve uzlaşma yoluyla yetkilerini
kullanır. Bulgaristan’da, Ombudsmanlık Kanunu 01.01.2004 tarihinden
bu yana değişikliklerle birlikte yürürlüktedir;

Madde 19. (1) Ombudsman: [...] 6. varsayılan ihlalin üstesinden gel-
mek ve uzlaştırmak için idari organlar ve etkilenen kişiler arasında
arabuluculuk yapar […].

Moldova’da, 3 Nisan 2014 tarihli Moldova Halk Savunucusu Kanunu;
Madde 16 Halkın Savunucusu […] d/ kamu makamları ve bireyler ara-
sındaki çatışmaların dostane çözümüne katkıda bulunur.

Fransa ve Almanya’da Ombudsmanlıklar tarafından idari yargıda uy-
gulanan AUÇ tekniklerinin diğer örneklerine bakacak olursak: Fran-
sa’da Ombudsmanlık görevi, “Defenseur des droits” tarafından yürü-
tülmektedir. Davaları çözmek için farklı AUÇ teknikleri sunmaktadırlar.
Kullandıkları yöntemlerden biri arabuluculuk olup, bunun Fransa’daki
şirketler veya bağımsız arabulucular tarafından sunulan arabulucu-
98
luktan ayırt edilmesi gerekir. Ombudsmanın sunduğu kurumsal ara-
99
buluculuk 100 (1) hazırlık aşaması, (2) analiz ve görüş alışverişi aşaması ve
(3) aktif arabuluculuk aşaması olmak üzere üç aşamadan oluşmaktadır.
Bunun süresinin, Medeni Usul Kanunu’nun 131-3. maddesinde belirtil-
diği üzere, üç ay olması gerekmekte olup, arabulucunun talebi üzeri-
ne 3 ay daha uzatılabilir. Fransız idare hukukunda kullanılan asıl AUÇ
modelleri işlem (barışçıl çözüm), arabuluculuk ve uzlaşma ile RAPO’dur
(zorunlu ön idari başvuru). 101
Almanya’da, Petitionsausschuss (Dilekçeler Komitesi), mevzua-
102
tın sıradan insanları nasıl etkilediğini ilk elden deneyimlemektedir.

98 Bireysel arabulucular, arabuluculuk süreci, katı bir yasal çerçeve ile düzenlenme-
mektedir. Süreç “kamu düzeni” ilkelerini takip ettiği sürece, özellikle de bireylerin hakları
ihlal edilmiyorsa, arabulucu, süreci istediği gibi düzenlemekte serbesttir (madde L. 213-3
JCA: arabuluculuk anlaşması söz konusu hakları ihlal etmeyecektir).
99 Gilberg, K (2020) Fransız İdari Adalet Sisteminde Reformlar ve Alternatif Uyuşmazlık
Çözümü (AUÇ) Yöntemleri, İdari Yargının Etkinliğinin Artırılması ve Danıştayın Kurumsal
Kapasitesinin Güçlendirilmesi Ortak Projesi.
100 Kurumsal arabuluculuk, bkz. Ulusal Meclisin bireyler ve kamu yönetimi arasındaki
arabuluculuğun değerlendirilmesi hakkındaki Raporu (doc AN, 2702, 20 Şubat 2020).
101 Bkz. Gilberg 2020’de s. 23-30
102 https://www.bundestag.de/ausschuesse/a02