Page 195 - soma rapor 30122014

2.2.Diğer Hususlar

2.2.1.Vardiya Sistemi

Ülkemizde madenlerde yaşanan kazaların hem nedenleri hem de çözümüne ilişkin
önerilerin yer aldığı Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu’nun maden kazalarıyla ilgili

2011 yılında hazırladığı bu rapor, yaşanılan Soma maden kazasına da büyük ölçüde ışık
tutmaktadır. Zira raporda madenler ve maden kazaları ayrıntılı bir şekilde incelenmiş, bugün

maden kazalarının nedenleri olarak tartıştığımız taşeron uygulaması, denetim eksikliği, üretim
zorlaması, işçi eğitimi yetersizliği gibi sorunlar dile getirilmiştir.

Söz konusu DDK Raporunda; madenlerin çoğunda vardiya değişimlerinin gayriinsani
biçimde yürütüldüğü, diğer vardiyadaki maden işçisinin üretim noktasına gelene kadar üretimin

devam ettiği ve kazmaların hiç boş durmadan “elden ele” olarak adlandırılabilecek bir

uygulama ile çalışıldığı belirtilmektedir.

Soma maden ocağından canlı olarak kurtulan işçilerin, basından takip ettiğimiz kadarıyla

anlattıkları, maden ocağındaki çalışma sisteminin bozuk yapısını gözler önüne sermektedir.
Önceleri vardiya değişiminin yerüstünde yapılırken, son dönemde zaman kaybı olmasın diye

yeraltında yapıldığı, vardiya değişimlerinde kazmayı bir işçi bırakır bırakmaz diğer maden
işçisinin aldığı, böylelikle acımasız bir çalışma sisteminin işlediği hususları dile getirilmiştir.

Buna karşın ABD’deki madenler, Türkiye’dekilerle kıyaslanınca, ortada büyük
farkların olduğu dikkat çekmektedir. Amerika’da amirler her vardiya öncesi madencilerle

15-30 dakika arasında güvenlik konuşması yapmaktadırlar. Madenin 3 saat boyunca
denetlenmeden yeni vardiyanın işe başlamasına izin verilmemektedir. Biz de ise; Soma

maden faciasında gözlemlendiği gibi üretim zorlaması nedeniyle vardiya değişimlerinin

yeraltında yapılıyor olmasının can kaybının artmasına neden olduğu değerlendirilmektedir.

İyi ülke uygulamalarında olduğu gibi, vardiya değişimlerinin ocak içinde değil, yer

üstünde yapılmasının sağlanması, bu suretle vardiya değişimleri arasında belirli bir
zaman dilimi ayrılarak bu süre zarfında ocağın iş güvenliği açısından kontrolünün

sağlanması, ayrıca, böylelikle iki vardiyadaki işçilerin aynı anda ocak içinde
bulunmalarından kaynaklanan iş güvenliği sorunlarının önüne geçilmesi ve işçilerin

çalışma saatlerinin aşılmamasını sağlayacak düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

181