Page 233 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

bir gerçektir. Toplumun kabulü bakımından dinsel ve kültürel yakınlık önemli olsa da,
bunun sürdürülebilir kılınması için Türk toplumuna yönelik kapsamlı bilgilendirmeler
yapılması ve bir iletişim stratejisinin geliştirilmesi gerekmektedir. Süreç Türk
toplumunun desteği alınarak yürütülmeli ve toplumunun endişeleri ile Suriyelilere
yönelik tedirginlikleri dikkate alınmalıdır.

◊ Yerel Yönetimler ve Uyum

Ülkemizde bulunan Suriyelilerin sadece %7,45’i Geçici Barınma Merkezlerinde, geri
kalan %92’den fazla bölümü ise Türkiye’nin bütün illerinde “kent mültecileri” olarak
Türk toplumu ile birlikte yaşamakta olup, kentsel alanlarda yaşayan Suriyeli mültecilerin,
birinci derecede muhatap oldukları idare, yerel yönetimlerdir. Türkiye’nin 79,8 milyon
nüfusu dikkate alındığında ülkemizdeki Suriyelilerin tüm nüfusa oranının % 4’ü bulan
bir büyüklüğe ulaştığı bilinmektedir. Ancak Adana, Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş,
Kayseri, Kilis, Mardin, Mersin, Osmaniye, Gaziantep ve Şanlıurfa’da Suriyelilerin kent
nüfusu içindeki payı Türkiye ortalamasının üzerinde seyretmektedir. Bu oran Kilis’te
%100’e yaklaşmıştır. Yine özellikle sınır bölgelerinde Suriyelilerin nüfusa oranının %
50’nin üzerinde olduğu çok sayıda ilçe bulunmaktadır. Belediyelerin bu mülteci akınına
yönelik hizmet sunabilmeleri bakımından bir takım güçlüklerle karşı karşıya olduğu
bilinmektedir. Zira belediyelerin gelir kaynakları arasında en önemli payı teşkil eden
merkezi idareden aktarılan paylar belediye sınırları içinde yaşayan T.C. vatandaşları
esas alınarak belirlenmektedir. Oysaki özellikle belediyelerin merkezi bütçeden nüfus
esasına göre aldığı kaynakların, mutlaka mülteci nüfus da dikkate alınarak hesaplanması
gerekmektedir. Kendi nüfusu kadar Suriyeli barındıran Kilis’in 2011’de merkezi bütçeden
aldığı kaynakla, 2017’de aldığı kaynağın aynı olması açıklanabilecek bir durum değildir.
Bu bağlamda, yerel yönetimlere bütçeden ayrılacak payın belirlenmesinde, mülteciler
için Avrupa genelinde uygulandığı gibi mültecilerin acil ihtiyaçları, mağduriyetleri ve
yeni kapasitelerin acilen oluşturulması gerekliliğine ilişkin hususlar dikkate alınmalıdır.
Bir başka ifadeyle, Belediyelerin “vatandaş olmayanlara da” hizmet vermesini mümkün
kılan açık ibarelere yer verilmeli, hem de mülteci sayısına bağlı olarak merkezi bütçeden
pay alabilmesinin yolu açılmalıdır. 175
Uyum süreçleri içinde en önemli boyut olan yerel uyum, yerel yönetimler ve STK’lar
176
aracılığı ile gerçekleştirilebilecektir. Bir diğer ifadeyle yerel yönetimler, Türkiye’de
uyum sürecinin pek çok yönü ile en önemli aktörleri konumundadır. Türkiye’de mülteciler

175 Türkiye’de yerel yönetimler ve mülteciler konusundaki yapılan kapsamlı bir çalışma için Bkz..
M.M.ERDOĞAN, “Kopuş”tan Uyum”a Kent Mültecileri- Suriyeli Mülteciler ve Belediyelerin Süreç Yönetimi:
İstanbul Örneği, Marmara Belediyeler Birliği Yayını, İstanbul, 2017.

176 Oğuzhan ERDOĞAN ve Fatma DAĞLI ERDOĞAN, Türkiye’de Mültecilerin Uyumunda Yerel
Yönetimlerin Rolü, Uluslararası 11. Kamu Yönetimi Sempozyumu, 28-30 Eylül, Elazığ 2017, s.1175.

TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU 233