Page 449 - temel-haklar

D. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlen-
dirme
17) Şikayet başvurucusu 3 numaralı paragrafta açıklandığı üzere;
kamu borcunu zamanında ödemeyen Milli Eğitim Bakanlığı’nın işlem-
lerinin hukuka ve hakkaniyete aykırılığının tespitiyle, alacaklarının fa-
iziyle birlikte taraflarına ödenmesi talepleriyle şikayet başvurusunda
bulunmuştur.
18) Mülkiyet hakkı, kişiye başkasının hakkına zarar vermemek ve
kanunların koyduğu sınırlamalara uymak koşuluyla, sahibi olduğu
şeyi dilediği gibi kullanma, ürünlerinden yararlanma ve tasarruf ola-
nağı veren bir haktır. Söz konusu hak, Anayasası’nın 35 inci maddesi
ile güvence altına alınmıştır. Bu hakka getirilecek sınırlandırmalar ise
yine aynı maddede sayılmıştır. Benzer düzenlemelere Avrupa İnsan
Hakları Sözleşmesi 1 No’lu Ek Protokol’de yer verilmiştir.
19) Anayasa’nın 35 nci maddesinde mülkiyet hakkına getirilecek
sınırlamaların kamu yararı amacıyla ve kanunla yapılması gerek-
tiği hüküm altına alınırken, (1) No.lu Protokol’ün 1 inci maddesi mül-
kiyetten yoksun bırakmanın kamu yararıyla, yasada öngörülen
koşullarla ve uluslararası sözleşmelere uygun olarak yapılabi-
leceğini öngörmektedir. Mülkiyet hakkına yönelen en yaygın kamu-
sal müdahale biçimi kamulaştırmadır. Kamulaştırma, devlet ve kamu
tüzel kişilerinin, kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşı-
lığını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz bir
malın tamamına veya bir kısmına, Anayasa ve yasada gösterilen esas
ve usullere uygun olarak, zorla el atılmasıdır.(ÖZEL, Sadullah, Ana-
yasal Mülkiyet Hakkı Açısından Kamulaştırma, Yayınlanmamış Doktora
Tezi, Ankara 2013).

20) Özel mülkiyetteki bir taşınmazın, malikin rızası olmasa da, ka-
mulaştırma yoluyla yani zorla, kamu malları arasına geçirilmesi, as-
lında mülkiyet hakkının özüne dokunan bir işlemdir. Zorla alımın
dayanağı olan kamu yararı kavramı, mülkiyetin karşılıksız devrine
dayanak tutulamaz. Anayasanın 13. Maddesi temel hak ve özgürlük-
leri sınırlandırırken hakların özüne dokunmayı yasaklamıştır. Kamu
yararına dayanan kamulaştırma işleminde taşınmazın gerçek
karşılığının ödenmesi halinde mülkiyet hakkı paraya çevril-
mek suretiyle korunmuş olacağından, ‘öze dokunma’ durumu

444 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU