Page 214 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

7.4.2.1 Nakdi Ücret Desteği Uygulaması

Covid-19 salgınının sosyal ve ekonomik hayata olumsuz etkilerinin azaltılması
amacıyla 7244 sayılı Yeni Koronavirüs Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin
Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile
çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda Kanun’un 9’uncu maddesi ile istihdamı
korumaya yönelik olarak, 4857 sayılı Kanun’a Geçici 10’uncu madde eklenmiştir. Söz
konusu maddenin ikinci fıkrası uyarınca işverene, tek taraflı olarak işçiyi tamamen veya
kısmen ücretsiz izne ayırabilme imkânı getirilmiştir. Öte yandan aynı Kanun’un 7’nci
maddesi ile 4447 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 24’üncü madde uyarınca ise, işveren
tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçilere
ücretsiz izinde bulundukları süre kadar İşsizlik Sigortası Fon’undan nakdi ücret desteği
verilmesi amaçlanmıştır.
Cumhuriyetin temel nitelikleri arasında yer alan sosyal hukuk devleti, Anayasa
Mahkemesinin 16/11/2000 tarihli ve E: 2000/26, K: 2000/48 sayılı kararında; “İnsan
haklarına saygılı, kişilerin huzur, refah ve mutluluk içinde yaşamalarını güvence
altına alan, kişi ile toplum arasında denge kuran, çalışma hayatının kararlılık içinde
gelişmesi için sosyal, iktisadi ve mali tedbirler alarak çalışanları koruyan ve insanca
yaşamalarını sağlayan, işsizliği önleyen, milli gelirin adalete uygun biçimde dağıtılması
için gereken önlemleri alan, güçsüzleri güçlüler karşısında koruyarak sosyal adaleti ve
toplumsal dengeyi kuran devlettir. Çağdaş devlet anlayışı, sosyal hukuk devletinin tüm
kurumlarıyla Anayasa’nın özüne ve ruhuna uygun biçimde kurulmasını ve işlemesini
gerekli kılar. Sosyal hukuk devletinde kişinin korunması, toplumda sosyal güvenliğin
ve sosyal adaletin sağlanması yoluyla olanaklıdır. Bu bağlamda sosyal hukuk devletinin
gerçekleştirilebilmesi için zaman zaman farklı ekonomik ve sosyal politikalar uygulaması
gerekebilir. Ancak, bunların sınırı kuşkusuz ki, temel hukuk kuralları ve Anayasa’dır.”
değerlendirmelerine yer vermiştir. (Kaynak: https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.
gov.tr/)
Bu değerlendirmeler de göstermektedir ki, çalışanları korumak adına uygulanacak
ekonomik ve sosyal politikalar, Anayasa’nın ikinci maddesinde ifadesini bulan sosyal
hukuk devleti olmanın gereğidir. Bu sebeple Kurumumuza yapılan başvurularda;
pandemi nedeniyle kısa çalışma uyguladığı ancak şartları sağlamadığından kısa çalışma
ödeneği alamayan durumlarda nakdi ücret desteğinden yararlandırılmalarının talep
edildiği anlaşılmaktadır.
Kısa çalışma, ekonomik kriz ve zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkardığı bir kavramdır.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği başlıklı
Ek 2’nci maddesinde belirlenmiş olup bu Kanun’a göre sigortalı sayılan kişileri hizmet
akdine tabi olarak çalıştıran işveren, kısa çalışma talebini, derhal gerekçeleri ile birlikte
Türkiye İş Kurumuna, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya bir yazı ile bildirileceği,
talebin uygunluğunun belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar, ilgili kurum ve kuruluşların
da görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle
belirleneceği, kısa çalışma halinde İşsizlik Sigortası Fonundan kısa çalışma ödeneği

2021 YILLIK RAPOR 213