Page 216 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

İşte bu durumun tespiti için işverenin bilgisine başvurulmasının, nakdi ücret desteği
talep edilen döneme ilişkin işyerinde kısa çalışma uygulamasına gidilip gidilmediğinin
ve bu kapsamda işçi hakkında kısa çalışma ödeneği başvurusu yapılıp yapılmadığının
sorgulanmasının, aynı işyerinden nakdi ücret desteği alan işçi bulunup bulunmadığı
gibi hususların araştırılmasının nakdi ücret desteğine ilişkin yasal düzenlemenin özel
amacının gerçeklemesine uygun bir işleyiş olacağı değerlendirilmektedir. Aksi yönde
bir uygulama ise işçilerin, fiilen Covid-19 salgını nedeniyle işvereni tarafından ücretsiz
izne ayrıldıkları halde bu dönemde uğrayacakları gelir kaybının telafi edilmesine yönelik
yasal düzenlemeden yararlanamamalarına ve hak kaybı yaşamalarına neden olacaktır.

Tüm bu değerlendirmeler sonucunda başvuranın nakdi ücret desteği ödenmesi talebinin,
sadece işveren tarafından eksik gün nedeninin uygun kod ile yapılmaması ve ödemeye
ilişkin bir başvurunun bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmesine yönelik Kurum
78
işleminin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu yönünde öneride bulunmuştur .
7.4.2.2 İşsizlik Ödeneği Taleplerinin Değerlendirilmesi
İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için prim ödemiş olma yanında, iş sözleşmesinin
de kendi kusuru olmaksızın sigortalının iradesi dışında sona ermiş veya sigortalının
haklı bir nedene dayalı olarak, yani objektif açıdan o işyerinde daha fazla çalışmasının
beklenemeyeceği olaylar neticesinde sigortalı tarafından sona erdirilmiş olması şartı
aranmaktadır. İşsizlik sigortası Sosyal Güvenliğin Asgari Normlarına İlişkin 102 sayılı
Uluslararası Çalışma Sözleşmesi ile kabul edilen dokuz sosyal sigorta dalından birisidir.

1948 tarihli Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin 25’inci maddesinde
herkes işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, yaşlılık ve kendi iradesi dışındaki koşullardan
doğan geçim sıkıntısı durumunda güvenlik hakkına sahip olduğu, 1950 tarihli Avrupa
Sosyal Şartı’nın 12’nci maddesinde, taraf ülkeler, sosyal güvenlik sistemlerini 102 sayılı
ILO sözleşmesinin getirdiği düzeyden daha düşük düzeyde tutmamakla yükümlü
tutulmuştur. Bütün bu uluslararası düzenlemeler işsizlik sigortasının kurulmasının ve
düzgün işlemesinin önemini ortaya koymaktadır.

Genel olarak fesih, iş sözleşmesinin tek taraflı bir irade beyanıyla sona erdirilmesidir.
Haklı nedenle fesih hakkı, dürüstlük kuralları gereği iş ilişkisini sürdürmesi kendisinden
beklenemeyecek tarafa belirli veya belirsiz süreli iş akdini derhal feshetme yetkisi veren
bir bozucu yenilik doğuran haktır. Haklı nedenle fesih, fesih hakkı bulunan tarafa
belirli süreli iş sözleşmelerinde süreninin dolmasını beklemeksizin, belirsiz süreli iş
sözleşmelerinde bildirim süresi söz konusu olmaksızın sözleşmeyi derhal sona erdirme
imkânı vermektedir.
İşsizlik sigortası 4447 sayılı Kanun’da tanımlanmış olup işsizlik ödeneğinin hangi
şartlarda kimlere ödeneceği mezkûr yasanın ilgili hükümlerinde belirtilmiştir. İşsizlik
sigortasına hak kazanılmasında yasada belirtilen şartlarla birlikte kişilerin işten
ayrılmalarının işsizlik sigortasını hak edecek şekilde gerçekleşmesi önem arz etmektedir.
Ayrıca, 4447 sayılı Kanun’un Ek 2’nci maddesinde, genel ekonomik, sektörel veya

78 2020/97893, 2020/102132, 2021/6817 numaralı başvurular hakkında verilen Tavsiye Kararları

2021 YILLIK RAPOR 215