Page 301 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

güvenli bir biçimde ve kaçmalarını önleyecek tedbirler alınarak düzen, güvenlik ve
disiplin çerçevesinde tutulacakları”, “hürriyeti bağlayıcı cezanın zorunlu kıldığı hürriyetten
mahrumiyetin, insan onuruna saygının korunmasını sağlayan maddî ve manevî şartlar
altında çektirileceği”, “cezanın infazında hükümlünün iyileştirilmesi hususunda mümkün
olan araç ve imkânların kullanılacağı”, “hükümlünün kanun ve yönetmeliklerle tanınmış
haklarının dokunulmazlığını sağlamak üzere cezanın infazında ve iyileştirme çabalarında
kanunîlik ve hukuka uygunluk ilkelerinin esas alınacağı”, “hükümlülerin kişilikleriyle
orantılı bireyselleştirilmiş programlara yer verilmesine özen gösterileceği” ve “ceza infaz
kurumlarında hükümlülerin yaşam hakları ile beden ve ruh bütünlüklerini korumak üzere
her türlü koruyucu tedbirin alınmasının zorunlu olduğu” şeklinde açıklanan ilkelere yer
vermek suretiyle bu amacın sağlanmasına yönelik tedbirler teminat altına alınmıştır.
Görüleceği gibi 5275 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesi hükmü uyarınca, hürriyeti bağlayıcı
cezanın zorunlu kıldığı hürriyetten mahrum bırakma ve ceza infaz kurumlarının düzen,
güvenlik ve disiplininin sağlanmasına yönelik olarak kanunla öngörülen müeyyideler
haricinde bir “kısıtlama”, “tedbir” veya “ceza” hukuka aykırılık oluşturacaktır.
Mahkûmların, gerek yargılama sırasında tutuklu bulundukları süreler içinde, gerekse
cezalarının infazı sırasında, hürriyet hakları dışında, Anayasa ve kanunlarda tanınan diğer
insan haklarında bir kısıtlama ya da sınırlamaya neden olunmamalıdır. Kurumumuzun
mahkûm başvurularına ilişkin temel yaklaşımı, mahkûmların hürriyetleri dışında diğer
haklarından mahrum bırakılamayacakları ilkesi üzerine inşa edilmiştir. Mahkûmların
haklarının etkili bir şekilde korunmasının, mahkûmun başarılı rehabilitasyonuna katkısı
olacağından hareketle Kurumumuz, özellikle ceza infaz kurumlarının hassas yapısı da
gözetilerek, mahkûmların haklarına riayet edilmesi konusunda kararlı bir role sahiptir.
7.10.1.1.2 Tekli Odada Tutma Meselesi
Ceza infaz kurumlarında tutulan kişilerin barındırılmasına ilişkin kurallar, bu kişilerin
kurumlara ilk girişinden itibaren ayrıntılı şekilde düzenlenmiş olup her kişi ve
görevlinin sorumlulukları, ayrıca süreçlere dair ayrıntılı usul kuralları belirlenmiştir. Bu
işlerden birisi de hükümlülerin gözlem ve sınıflandırılmasıdır. 5275 sayılı Kanun’un
23 üncü maddesi kapsamında bu süreçte, hükümlülerin kişisel özellikleri, bedensel,
aklî ve sağlık durumları, suç işlemeden önceki yaşamları, sosyal çevre ve ilişkileri,
sanat ve meslek faaliyetleri, ahlâkî eğilimleri, suça bakış açıları, hükümlülük süreleri ve
suç türleri belirlenerek, durumlarına uygun infaz kurumlarına ayrılmaları ve bunlara
göre tespit edilecek infaz ve iyileştirme rejimine tefrik edilmeleri sağlanmaktadır.
Hükümlüler bu süreçte gözlem altında tutulur ve yukarıda sayılan gayelere yönelik
yakından izlenirler. Bu sürece dair kurallar, Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile
Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik’te ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir.

Bir diğer kabul işlemi ise, hükümlülerin gruplandırılmasıdır. 5275 sayılı Kanun’un 24
üncü maddesi hükmüne göre hükümlüler, ilk defa suç işleyenler, mükerrirler, itiyadi
suçlular, suç işlemeyi meslek edinenler, özel infaz rejimine tabi tutulması gerekenler,
tehlikeli hali olanlar, terör suçluları, suç örgütlerine veya çıkar amaçlı suç örgütlerine
mensup olan suçlular vb. açılardan gruplara ayrılırlar.

300 2021 YILLIK RAPOR