Page 352 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

7.13.1.1 Özlük Haklarına İlişkin Talepler

Kurumumuza farklı hizmet ihaleleri ile alındığı için toplu iş sözleşmesinde ücreti farklı
düzenlenen aynı işi yapan işçiler arasında maaş farklılığı uygulamasının sona erdirilmesi
içerikli çok sayıda başvuru yapılmıştır.
Zira sürekli işçi kadrosuna alındıklarında, farklı kamu kuruluşlarında çalışan ve işe
girişleri birbirinden ayrı binlerce ihale kapsamında olan alt işveren işçilerinin ücretleri, işe
alındıklarında başlangıçta kabul ettikleri ihalelerle aynı olmamıştır. Kanun Hükmünde
Kararname ile sürekli işçi kadrosuna alınan işçilerin, eski ihale ile işe başladıkları için
daha sonra işe alınanlara nazaran daha yüksek olan ücretlerinin, aynı işi yaptıkları halde
daha fazla maaş aldıkları gerekçesi ile düşürülmesi hukuken mümkün değildir.
Bu noktada Kanun Hükmünde Kararname’de sürekli işçi kadrosuna geçişin ücret
değişikliğine yol açmayacağı özel olarak belirtilmiştir. Kanun Hükmünde Kararname’de
ücretlerin iş hukuku hükümleri gereği Yüksek Hakem Kurulu kararı, akabinde de toplu
iş sözleşmesi ile düzenleneceği ifade edilmiştir. Her toplu iş sözleşmesinde, ücretler
arasındaki farklılıklar, artış oranındaki farklılık yoluyla azaltılmaya çalışılmaktadır. Yasal
mevzuat uyarınca ücret konusunda karar vermesi gereken, toplu iş sözleşmesinde işçi
ve işveren sendikalarıdır. İdarenin bu konuda işlem yapma yetkisi bulunmamaktadır.
Kamu Denetçiliği Kurumu bu alanda yapılan başvurulara ilişkin olarak, Anayasa ve ilgili
kanuni düzenlemeler çerçevesinde, işçilerin mali ve sosyal hakları da dâhil olmak üzere
işçi ile işveren arasındaki karşılıklı hak ve borçların, Anayasa’ya ve kanunların emredici
hükümlerine aykırı düzenlemeler içermemek kaydıyla işçi sendikası ile işveren sendikası
arasında karşılıklı anlaşmaya dayanan toplu iş sözleşmesi hükümleri ile belirlendiği, bu
sebeple işçilerin mali ve sosyal haklarının belirlenmesi, doğrudan idarelerin tesis etmiş
oldukları idari işlemlerin değil, karşılıklı olarak yürütülen toplu iş sözleşmesi sürecinin
bir sonucu olduğu, bu itibarla, işçiler yönüyle mali ve sosyal haklara ilişkin taleplerin
muhatabının, toplu iş sözleşmesinin tarafları olan işçi ve işveren sendikaları olduğundan
toplu iş sözleşmelerinde karar vericilerin, işçilerin yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret
elde etmeleri yönünde çaba göstermeleri gerektiği yaklaşımında bulunmaktadır. 216
Kurumumuzca, toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde farklı hizmet alım ihaleleri ile işe
alındıkları için mevcut olan ücret farklılığına yönelik başvurular hakkında, farklı ücret
skalalarının kaldırılması ya da ücretler arasındaki makasın olabildiğince azaltılması
amacıyla toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde değerlendirilmesi ve yetkili işçi ve işveren
sendikası ile paylaşılmasını teminen gönderme kararları da verilmiştir.
Ancak 22.09.2021 tarihinde Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri
Sendikası (TÜHİS) ile Türkiye Yol-İş Sendikası arasında 01.03.2021-28.02.2023
tarihlerini kapsayan 19 uncu Dönem Toplu İş Sözleşmesi imzalanmıştır. Bu noktada,
yasal mevzuat gereği uyulması gereken hükümler toplu iş sözleşmesi hükümleridir.
İdareler, her iki tarafı sendikalar olan toplu iş sözleşmesi hükümlerinden farklı ödeme
yapma yetkisine sahip değildir.

216 2021/103025 numaralı başvuru hakkında verilen 13/04/2021 tarihli İncelenemezlik Kararı

2021 YILLIK RAPOR 351