Page 331 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

mali yükümlülükler” ibaresinden ne anlaşılması gerektiğine ilişkin “Benzeri mali
yükümlülük; kişilerden yapılan kamu hizmetleri karşılığında ya da bir hizmet karşılığı
olmaksızın kamu gücüne dayanılarak alınan paralardır. Benzeri mali yükümlülük kimi
zaman vergi, resim ve harcın özelliklerini ayrı ayrı yansıtırken kimi zaman da bunların
unsurlarından bazılarını birlikte taşıyabilmektedir. Benzeri mali yükümlülüğü vergi,
resim ve harçtan ayıran özellik genel bütçe içinde yer almama niteliğidir. Bu hüküm
nedeniyle elde edilen gelirler, kamu hizmeti gören özel bir takım kuruluşların ihtiyaçları
için genel bütçe dışındaki kaynaklardan elde edilmektedir. Vergi, resim, harç ve
benzeri mali yükümlülüklerin ortak özellikleri, kanunla konulmaları ve kamu gücüne
dayanılarak gerektiğinde zorla alınmalarıdır.” şeklinde değerlendirmesi olduğu; bu
çerçevede, döner sermaye gelirlerinin, doğrudan ve kendi başına vergi, resim veya harç
benzeri bir mali yükümlülük olarak vasıflandırılması mümkün olmayıp bu kapsamda
anılan gelirin niteliklerine bakılarak bir değerlendirmede bulunulması gerektiği, somut
olayda, kamu konutlarının satış işlemlerine ilişkin olarak sunulan hizmetler karşılığında
belirli bir oranda döner sermaye bedeli tahsil edilmekte olduğu, satış ihalesine katılan
veya ön alım hakkına sahip kişilerce bu husus bilinerek ve kabul edilerek ihaleye
iştirak edilmekte veya ön alım hakkı kullanılmakta olduğu, dolayısıyla, kamu gücüne
dayanılarak gerektiğinde zorla tahsil edilmek suretiyle alınma şartını sağlamayan ve
İdarenin asli kamu hizmetlerine ilişkin olmayan söz konusu bedelin; vergi, resim veya
harç benzeri bir mali yükümlük olarak nitelendirilemeyeceği değerlendirilmiş ve İdarece
yürütülen işlemlerde hukuka ve hakkaniyete aykırılık olmadığı sonuç ve kanaati ile Ret
Kararı verilmiştir. 175

* Ankara İl Sağlık Müdürlüğü ile yapılmış olan diş protezi hizmet alımına dair
2019/380529 ihale kayıt numaralı kamu ihale sözleşmesi gereğince iş eksilişi
yapıldığından bahisle %5 oranında tazminatın tarafına ödenmesi talepli başvuruda;
başvuruya konu imzalanan kamu ihale sözleşmesinde 4735 sayılı Kamu İhale
Sözleşmeleri Kanunu’nun 24’üncü maddesi çerçevesinde iş eksilişi yapılabileceğinin
öngörüldüğü, buna göre ihale konusu işin sözleşme bedelinin %80’inden daha
düşük bir bedelle tamamlanacağının anlaşılması halinde, yükleniciye yapmış olduğu
gerçek giderler ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin %80’i ile
sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının %5’inin ödeneceğinin
öngörülmüş olduğu ve sözleşme uyarınca ilgili idareden talep edildiği; ilgili idare
tarafından ise pandemi nedeniyle işin azaldığının ve sözleşmeye konu hizmetin
%80’inin tamamlanmayacağının anlaşılması üzerine Kamu İhale Kurumuna görüş
sorulduğu ve bu görüş doğrultusunda talep edilen %5’lik tazminat tutarının başvuran
şirkete ödenmediği; Covid-19 salgınının toplum sağlığının yanı sıra toplumsal yaşamın
her alanını etkilediği ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nda mücbir
sebep sayılabilecek durumlar arasında “genel salgın hastalık” halinin sayıldığı ve bu
hükme dayanarak Covid-19 salgınının kamu ihale sözleşmelerine etkisinin 1 Nisan

175 2022/4219 numaralı başvuru hakkında verilen 05.09.2022 tarihli Ret Kararı

330 2022 YILLIK RAPOR