Page 231 - KDK-2016-YILLIK-RAPORU

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

zorunlu olduğundan şikâyete konu işlemin reddedilmesinde hukuka aykırılık tespit
edilememiştir. 70
6.1.18. Ulaştırma, Basın ve İletişim

Ulaştırma, basın ve iletişim alanlarında karşılaşılan sorunlar, daha çok gsm şirketleri,
hgs vb. ulaşıma ilişkin alınan ücretlere yönelik itirazlar şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
Bu alanlarda dikkate değer bulunan konular alt başlıklar şeklinde detaylandırılmıştır.
6.1.18.1. TRT Payı

Kamu hizmeti yayıncılığı, genel kabul gören tanımı ile; halk için yapılan, halk
tarafından finanse edilen ve halk tarafından kontrol edilen yayıncılıktır. Bu tanım
kamu hizmeti yayıncıları ile diğer (ticari - devlet) yayın kuruluşları arasındaki farkı
da ortaya koymaktadır. Avrupa Birliği 1997 yılında Amsterdam Antlaşmasının
görüşmeleri kapsamında ek bir protokol imzalayarak kamu hizmeti yayıncılığının
önemini vurgulamış, destekleme kararını ve finansman şeklini üye ülkelere bırakmıştır.
Bu durumda, kamu yayıncılığının kurumsallaşması, her ülkenin farklı tarihsel süreçleri
ile gerçekleştiğinden finansman hususu da bir ülkeden diğerine farklılık göstermiştir.
Ancak, Avrupa Komisyonu bu konuda 2001 ve 2009’da iki tebliğ yayınlamış, son
olarak 2009’da yayınladığı ve kamu hizmeti yayıncılarının faaliyetlerinin kapsamı
ile bu faaliyetlerin kamu kaynaklarınca finanse edilmesinin koşullarını düzenleyerek
prensip olarak kamu yayıncılığının finansmanına yönelik devlet desteğinin varlığını
sürdürmüştür.

230 Bu konuda uluslararası uygulamalara bakacak olursak; kamu yayıncılığının finansman
modeli olarak genelde reklam dışında kanunla garanti altına alınmış modellerin
benimsendiği ve uygulandığı tespit edilmiştir. Yayın bedelleri; radyo-televizyon
cihazlarından alınan ruhsat ücretleri, elektrik enerji payı, gelir vergisinden alınan
pay gibi kamu yayıncılığında kullanılacak her tür ücret, vergi ve diğer kamusal
yükümlülükler, genel bütçeden aktarılacak paylar, fonlar, ve sübvansiyonlar, reklam/
sponsor gelirleri ve görsel-işitsel ürünlerin satışından elde edilecek diğer ticari gelirlere
dayanmaktadır. Kamu hizmeti yayıncılığının finansmanında hiçbir ülkede tek
kaynağa dayanılmamakta, çoğunlukla karma bir finansman modeli uygulanmaktadır.
Bu modeller, yayın bedelini toplamanın farklı yöntemleri olup; ortak özellikleri
ise, “müşteri-satıcı” ilişkisi gibi gönüllülük esasına değil kamusal yükümlülüğe
dayalı, vergi niteliğinde zorunlu ödemeler şeklinde belirlenmiş olmasıdır. Bu bedel;
Türkiye’de halen uygulandığı gibi, tüketilen elektrik enerjisi ücretinden alınan yüzde
oranında bir pay, Yunanistan’da olduğu gibi sınai kuruluşlar ve haneleri ayırmaksızın

70 2016/1155 şikâyet numaralı başvuru için verilen 01/09/2016 tarihli Ret Kararı.

YILLIK RAPOR 2016