Page 236 - KDK-2016-YILLIK-RAPORU

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Yıllık Raporun bu bölümünde, hakkaniyet denetimi yoluyla Kurumumuz tarafından
verilen kararların değerlendirmesi yapılacak, Kurumumuzun tavsiye kararlarında yer
alan mevzuat değişikliği önerileri ile tavsiye kararları ile gerçekleştirilen mevzuat
değişikliklerine yer verilecektir. Bunun yanı sıra, Türk yargı sisteminin sorun
alanlarına ayna tutma ve yol gösterme amacıyla hazırlanan Yargı Özel Raporu ile
hazırlanmakta olan Mülteciler Özel Raporu hakkında bilgilendirme yapılacaktır.
7.1. Kamu Yönetiminde Hakkaniyet Anlayışının Yerleşmesinde Ombudsmanlığın
Rolü

İdare ile kişiler arasındaki uyuşmazlıklarda bir çözüm yolu olan Kurumumuzun
ülkemize en istisnai katma değerinin, idarenin eylem ve işlemleri ile tutum ve
davranışlarını, sadece hukuka uygunluk açısından değil, aynı zamanda hakkaniyete
uygunluk açısından da incelemek görevi olduğunun söylenmesi yanlış olmayacaktır.
Çünkü idari yargıya bakıldığında; idari yargı yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin
hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olduğu, idari mahkemelerin yerindelik
denetimi yapamayacakları, üstelik yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve
esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde
veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremeyecekleri
görülecektir. 73

İdari yargının, hukuka uygunluk denetimi ile sınırlı inceleme yapması halinde,
kimi zaman kişilerin adalet duygularının tatmin edilemediği durumlar ortaya
çıkabilmektedir. İşte bu noktada, hukuka uygun olmakla birlikte adalet duygusunun
tatmin edilemediği, somut olay adaletini sağlamaktan uzak işlem ve eylemlerin
düzeltilmesi amaçlandığında, hakkaniyete uygunluk denetiminin yapılması
gerekmekte olup ülkemizde bu istisnai yetki kanunla Kurumumuza verilmiştir.
Böylece “Kurumumuza ulaşan şikâyetler yalnız hukuka uygunluk değil, ayrıca
hakkaniyete uygunluk yönünden de incelemeye tabi tutulmakta ve bu açıdan 235
bakıldığından Kurumumuz Türkiye’de hakkaniyet denetimi yapan tek kurum olma
özelliğini taşımaktadır.” 74

Yıllık Raporumuzun bu kısmında Kurumumuzun sahip olduğu bu istisnai yetkiye
odaklanılacak ve hakkaniyetin sözlük anlamından başlanarak, pozitif hukuktaki
tarihsel gelişimine, nasıl kavramlaştırıldığına, kamu yönetimi ve ombudsmanlık
ile ilgisine ve son olarak Kurumumuz mevzuatında nasıl yer aldığına değinilerek
Kurumumuz esas kararlarından konuya ilişkin örneklere yer verilecektir.

73
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 125. maddesi; 2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanununun 2.
maddesi
74 M. Nihat Ömeroğlu, 3. Uluslararası Ombudsmanlık Sempozyumu, s. 9.

YILLIK RAPOR 2016