Page 111 - calisma-ve-sosyal-guvenlik-1

koşullarını belirleyen faktörler arasında yukarıdan aşağıya doğru bir sıra-
lama yapmak gerekirse; Anayasa, kanunlar, toplu iş sözleşmesi, bireysel iş
sözleşmesi, personel yönetmeliği ve benzer kaynaklar ve işyeri uygulama-
ları bir bütün olarak çalışma koşullarını belirler. Çalışma koşullarını belir-
leyen piramidin üst sıralarında mutlak emredici olarak düzenlenen bir hu-
susun, işçi lehine de olsa alı sıradaki kaynaklar ile değiştirilmesi mümkün
değildir. Bunun dışında emredici hükümlerin bulunmadığı hallerde çalışma
koşullarını belirleyen kaynaklar arasında çatışma durumunda, işçi yara-
rına olan düzenlemenin çalışma koşulunu oluşturduğu kabul edilmelidir.
Normlar kuralı uyarınca, iş sözleşmesinde işçi lehine bir düzenleme işvere-
nin tek taraflı tasarrufu ile işçi aleyhine değiştirilemez.” şeklinde hüküm
kurmuştur.
36. İş hukukunun akdi kaynaklarından olan toplu iş sözleşmeleri
ile öngörülen amaç, yasama kaynaklarının yanında, bunların belirle-
diği çalışma şartlarına ilave olarak işçilere tamamlayıcı yararlar sağ-
lamaktır. Bu noktada taraflar sözleşme serbestisi içinde, kendi arala-
rında anlaşarak toplu iş sözleşmelerinde, çalışma yaşamı ile ilgili yü-
rürlükteki mevzuatın emredici hükümlerine aykırı olmayan hükümler
belirleyebilirler.

37. Tüm bu açıklamalar ışığında, şikâyetçilerin işveren tarafından
yerine getirilmediğini iddia ettikleri “işçinin işyerine getirilip götürül-
mesinin işveren tarafından sağlanması” gibi bir konuda, ne Anayasa’
da ne 4857 sayılı İş Kanunu veya bir başka mevzuatta emredici nite-
likte yasaklayıcı bir hüküm tespit edilememiştir. Dolayısıyla bu konu,
tarafların karşılıklı serbest iradeleri ile sözleşme konusu yapılabilecek
ve çalışma koşulu haline getirilebilecek bir husustur.
38. Bu noktadan hareketle, yol ücreti talep edilen dönem olan
06/12/2008 – 01/06/2012 tarih aralığında, şikâyetçilerin çalıştıkları
işyerinde birbirinin peşi sıra uygulanan üç adet toplu iş sözleşmesi ol-
duğu tespit edilmiştir.

Bunlar:
a) 01/03/2007 - 28/02/2009 yürürlük tarihli 12 nci Dönem İşletme
Toplu İş Sözleşmesi,
b) 01/03/2009 - 28/02/2011 yürürlük tarihli 13 üncü Dönem
İşletme Toplu İş Sözleşmesi,

110 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU