Page 106 - cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik
P. 106
CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE İDARENİN DENETİMİ
- Bu anlamda Ombudsmanlık müessesesinin spesifik şikayetler almakla görevli bazı dene-
de sürekli idare ile bir anlamda cebelleşen, tim mekanizmaları kendilerinden beklenen
yani idarenin yapmış olduğu yanlışlarla il- verimi sağlayamamaktadır. Yeni sistemde
gili birtakım önerilerde bulunan bir kurum parlamento dışı, insan hakları ile bağlantılı
olduğu düşünüldüğünde, böyle bir yapı içe- denetim yapan mekanizmaların tek bir çatı
risine Ombudsmanlık müessesesinin dâhil altında, Ombudsmanlık çatısı altında top-
edilmesi gerektiği kuşkusuzdur. Somut bir lanması kamu yararı, hizmet gereği ve kamu
öneri olarak, Ombudsmanlık müessesesinin kaynaklarının etkin biçimde kullanımı için
kendisinin önüne gelen konularla alakalı yasa gereklidir.
tekliflerini Meclise sunabilmesi gerektiği dü-
- Uygulamada bir diğer eksiklik ise Kurumu-
şünülmektedir.
muzun resen inceleme yetkisinin olmama-
- İkinci bir husus olarak, yasama sürecine iliş- sıdır. Ombudsmanlık müesseslerinin resen
kin dünyanın birçok yerinde Ombudsmanlık harekete geçme isteğinin altında, kişilerin
müesseselerine anayasaya aykırılıkla alaka- temel hak ve özgürlüklerine yapılan mü-
lı Anayasa Mahkemesine dava açma yetkisi dahaleye karşı anında müdahale edebilme
tanındığı bilinmektedir. Yeni süreçte böyle gücü kazanma, şikâyet başvurusunun yapıl-
bir imkân da verilmesinde hiçbir mahsur masının engellenmesi ihtimalinin ortadan
olmadığı düşünülmektedir. Nitekim, şu an- kaldırılması, şikâyetçinin idareyi şikâyet etti-
daki sistemimizde herhangi bir yerel mah- ğinin idarece bilinmesi durumunda şikâyet-
keme önüne gelen bir dava ile alakalı olarak çinin mağduriyetinin artması veya kişilerin
anayasaya aykırılık iddiasının var olduğunu Ombudsmanlığa başvuru yolunu bilmemesi
düşünüyorsa bunu Anayasa Mahkemesinin gibi hususlar yatmaktadır. Bilindiği üzere,
önüne götürebilmektedir. Buna benzer bir mahkûmlar, çocuklar, engelliler ve yetiştir-
me yurtları, yaşlı bakımevleri gibi yerlerde
sistemi Ombudsmanlık Sistemi ile bütünleş-
kalan hassas gruplar hak ihlallerine son de-
tirmenin mümkün olduğu değerlendirilmek-
rece açıktırlar. Özellikle söz konusu birey ve
tedir.
birey grupları açısından proaktif olarak ha-
- Yeni yapılacak uyum çalışmalarında dikkate rekete geçildiği takdirde ancak hak ihlalleri
alınması gereken bir diğer öneri, genel yet- önlenebilecektir. Resen inceleme yetkisinin
kili bir denetim mekanizması olarak dünya- verilmesi ile Ombudsmanlık müessesesi hak
da kabul edilebilirlik oranı çok yüksek olan ihlaline dair bir bulguya ulaştığında anında
Ombudsmanlık sistemi ile diğer denetim müdahale gücü kazanacak ve böylece idare-
mekanizmalarının birleştirilmesi, bu sistem- lerin Ombudsmanlık kurumunun sürekli gö-
lerin bilinirliği dünya çapında yüksek olan zetim ve denetiminde oldukları bilinci ile bi-
Ombudsmanlık müessesesinin içerisine reylerin haklarını gözeten, koruyan kurumlar
giydirilmesi olarak ifade edilebilir. Haliha- haline gelmeleri sağlanacaktır. Nitekim, çok
zırda yerelde dahi yapılandırılmış bir kısım uzun yıllardır Ombudsmanlık kurumunun
104 2017 ÇALIŞTAY RAPORU
