Page 64 - cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE İDARENİN DENETİMİ

tirilmesi, sistemin temel ruhu buradan kaynak- devlet, idare anlayışımızın ortak aklı olarak oluş-
lanıyor. Dolayısıyla kurumsal yapılar açısından turulmuş bir katmanlaşma ve birbirini tamamla-
bakıldığında, Başbakanlık teşkilatının kaldırılma- yan yapılar halinde idi.
sıyla birlikte zaten Başbakanlık Teftiş Kurulu da
Dolayısıyla Başbakanlık Teftiş Kurulu da, daha
kaldırılmış olacak. Peki, Başbakanlık Teftiş Kuru-
çok genel müdür, müsteşar, kurum ve kurul baş-
lu’nun kalkmasıyla, kaldırılmasıyla bu alanda üst-
lenilmiş olan bu görevler ne olacak, nasıl yapıla- kanları ki bunlar biliyorsunuz idari yapımızın yü-
cak? Bu konuya bakmak gerekecek. rütücüleridir, bunlarla ilgili denetimi yaptığı için
bu alanda bir boşluk kalmaması gerekiyor idi yani
Bu konuyla ilgili olarak anayasa hazırlık çalışma- denetimsiz bir alanın oluşmaması gerekiyordu.
ları esnasında gerek Sayın Devlet Denetleme Ku- Bunu sağlamak için Cumhurbaşkanlığı Devlet
rulu Başkanımıza, gerekse bu konuda emeği olan Denetleme Kurulunun yetkilerine bir ekleme ya-
siyasilere hazırlık çalışmasında bir takım fikirler pılarak, anayasamızın 108. maddesine “idari so-
zaten iletilmiş idi ve bu çerçevede biliyorsunuz ruşturma” ibaresi eklendi.
anayasanın 108. maddesinde Anayasal bir kurum
olarak düzenlenen Devlet Denetleme Kurulu’nun Şimdi, denetim camiasında çok sık olarak gün-
görevlerine birtakım eklemeler yapıldı. Ne idi bu deme gelir, “idari soruşturma/adli soruşturma”
eklemeler? Biliyorsunuz mevcut yapıda Devlet farkı ile ilgili olarak, bu tanımlamanın kavramsal
çerçevesine çok girmek istemiyorum ama genelde
Denetleme Kurulu’nun inceleme, denetim yapma
şöyle bir anlayış var denetim camiasından bakılın-
görevi vardı ama kurumlarda bir soruşturma yap-
ma yetkisi yok idi. Bu görev, mevcut sistemimiz ca, yapılan işler açısından idari soruşturma sadece
gereği Başbakanlık üzerinden yapıldığı için Baş- disiplin soruşturmaları ve teftişler olarak anlaşılır.
kanlık Teftiş Kurulu daha çok üstleniyor, Başba- Adli soruşturma diye bakılınca ise, ceza kanununa
müteallik konularla ilgili yapılan soruşturmalar
kanlık Teftiş Kurulu üzerinden üst idari mercile-
anlaşılır. Ama bunun terminolojisinde, ya da hu-
rin denetimi sağlanıyor.
kuk camiası çerçevesinden bakıldığında, savcılar
Burada şöyle bir açıklama yapmakta fayda var; tarafından yürütülen işlemler zaten adli soruştur-
mevcut yapıda her kurum kendi bakanlığı, kendi malar, idarenin bünyesindeki kurumlar ve kurul-
kurumu bünyesinde zaten incelemesini, deneti- lar aracılığıyla yapılanlar ise idari soruşturmalar
mini, teftişini, soruşturmasını yapıyor, buna (Baş- olarak tanımlanıyor. Dolayısıyla herhangi bir de-
bakanlık Teftiş Kurulu denetimine) gerek var mı? netimsiz alan kalmayacak şekilde, Devlet Denetle-
diye düşünülüyordu, zaman zaman bu akla geli- me Kurulunun yetkilerine bir “idari soruşturma”
yor, soruluyor idi. ibaresi eklenerek bu alanda boşluk bırakılmamış-
tır, tamamlanmıştır.
Ve yine biraz önceki aktardığım denetim birim-
leriyle ilgili kurumsal yapıyı görünce, çok parçalı, Bir başka önemli hususlardan bir tanesi de; Başba-
çok katmanlı ve “birbiri ile acaba çelişiyor mu?” kanlık Teftiş Kurulunun biliyorsunuz, MİT Müs-
diye zaman zaman dile getirilen bir düşünce de teşarı olsun, Genel Kurmay Başkanı olsun, Kuvvet
var. Ama aslında, esasında bu böyle değil. Bu, Komutanları olsun bunlarla ilgili olarak, Yüce Di-
devlet geleneğimizin, uzun yıllardan beri gelen bu van’da yargılanma meselesinden kaynaklanan özel

62 2017 ÇALIŞTAY RAPORU