Page 65 - cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE İDARENİN DENETİMİ

birtakım yetkileri var idi. Bu yetkilerin de Devlet en üst siyasi makama bağlı olarak görev yaparak
Denetleme Kurulu’na transferi gerekiyordu, ancak denetleyen ve denetlenen arasındaki ayrımı da
orada bir anayasal engel vardı. O anayasal engel gözetecek şekilde, bakana bağlı çalışması geleneği
de kaldırılarak (Silahlı Kuvvetler özelinde) yargı var idi. Şimdi Sayın Bakanlar meclis içerisinden ol-
dışındaki tüm idari mercilerin, mekanizmaların mayacak, siyasi bir yönü olmayacak, dolayısıyla bu
Devlet Denetleme Kurulu’nun denetim yetkisine husus “ne olacak?” diye denetim camiasında sık
tabi kılınması gerekiyor idi çünkü Başkanlık Teftiş gündeme gelen konulardan bir tanesi.
Kurulunda olan bu yetki oraya devredilmesi gere-
kiyor idi. Bu husus da anayasa değişiklik madde- Bakanın, siyasi boyutunun yani siyasi olarak mil-
sinin içerisine eklenerek bu alanda bir denetimsiz letvekilliğinden gelmemesi ya da meclise karşı he-
alan bırakılmamış odu. sap veriyor olmaması hususu, denetim kurulları
açısından salt teftiş ya da denetim görevinin yeri-
Bir başka husus; yapı ile ilgili olan husus. Sayın ne getirilmesi açısından bir sıkıntı doğurmayacak
Devlet Denetleme Kurulu Başkanımızla ve pay- elbette.
daşlarla elbette bu konular görüşülüyor, “nasıl
olacak, nasıl bir yapılanma olacak?” anlamında, Ancak alanda şöyle bir konu var; Bakan siyasi
bu biliyorsunuz ilgili anayasa maddesinde yapılan otorite olmayacağı için mevcut durum mu devam
değişiklikle, orada Devlet Denetleme Kurulu’nun etmeli yoksa denetim birimleri ki bu eskiden beri
yapısının Cumhurbaşkanımızın çıkaracağı “Cum- hep söylenir iki alternatif olarak konuşulur, bir
hurbaşkanlığı Kararnamesi” ile düzenlenme imkâ- çatı altında toplanarak idari / mali özerkliği olan
nı getirilmiş oldu. Böylelikle, DDK’nın mevcut es- bir kurul haline dönüştürülüp, kurumları, bakan-
nek yapısı, personeli ve yapacağı denetimin hangi lıkları veya genel müdürlükleri dışarıdan bir dene-
usul ve şartlarla yapılacağının belirlenmesinde tim gibi denetlemeli mi hususudur. Şimdi bu iki
yani teşkilat yapısının kurulması anlamında bir durumun kendi içerisinde olumlu, faydalı tarafla-
esneklik getirilmiş oldu. rı olduğu gibi, birtakım zorluklara, sıkıntılara yol
açan boyutları da var. Bence burada temel şey, yine
Olayın bir diğer yönü ise; Bakanlıklar açısından bakanlıklar ve kurumlar nezdinde denetim birim-
peki yapılanma ne olacak? Şimdi genel olarak lerinin olması gerektiği, çünkü tek bir çatı altında
bakıldığında Cumhurbaşkanlığı hükümet siste- toplamanın getireceği fayda yanında özellikle de-
minde, Bakanlıklar düzeyinde, Müsteşarlıklar dü- netim elemanlarının, denetim birimlerinin konu-
zeyinde ya da yerel yönetim düzeyinde bir teftiş larında uzmanlaşma imkânı kalmamış olacak, her
denetim yapısının tamamen değiştirmesini ge- ne kadar dışarıdan bu sağlanmaya çalışılsa dahi
rektiren elzem bir durum yok. İstenirse elbette bir bakanlığın içerisinde yer alarak, örneğin Güm-
yeni bir yapılanmaya, yeni bir düzenleme şekline rük Bakanlığının, Gümrük Bakanlığı içerisindeki
gidilebilir. Bu da şundan kaynaklanıyor; bizim bir teftiş kurulunun gümrük mevzuatına hâkim
teftiş geleneğimizde bakanların siyasi görevleri olması ile dışarıdan bir birimin gelip Gümrük Ba-
sebebiyle siyasi otorite, müsteşarların ve yöne- kanlığının iş ve işlemleri ile ilgili yeterince uzman-
ticilerin idari otorite, idari yönetici olarak kabul laşma sağlama imkânı olmayacak. Aynı şey, Mali-
edildiğinden, teftiş kurullarının halk önünde he- ye Bakanlığı açısından da geçerli, Enerji Bakanlığı
sap verebilen, meclis denetimine tabi, doğrudan açısından da geçerlidir. Tüm bakanlık teftişlerini

ÇALIŞTAY RAPORU 2017 63