Page 330 - ekonomi-maliye-ve-vergi-1

30. Şöyle ki, AYM’nin iptal kararı sadece AYM’ye itiraz baş-
vurusu yapılan davayı etkileyecek, ilgili Kanunun uygulaması
niteliğindeki işlemlere karşı açılan ancak Anayasaya aykırılık
iddiasının ileri sürülmediği davalarda uygulanmayacaktır. Bu
noktada Danıştay, itiraz yolu sonunda verilen AYM kararının,
Anayasaya aykırılık iddiası ileri sürülmeyen fakat verildiği ta-
rihte derdest olan davalara da uygulanacağına karar vermiştir
(a.g.e. s.778). Danıştayın bu kabulü ile görülmekte olan davalar
arasında ortaya çıkabilecek eşitsizliğin giderilmesi amaçlan-
mıştır. Bununla birlikte, Kanunun uygulandığı kişi, işlemdeki
hukuka aykırılığın giderilmesi istemiyle idareye başvurmuş
olmasına karşın, işlemin yürürlükteki mevzuata uygun olma-
sı sebebiyle iptal talebinin reddedileceğini düşünerek dava aç-
maktan imtina etmişse, bu kişinin iptal kararının etkilerinden
yararlandırılmaması durumunda hakkaniyet, adalet, nesafet
ve eşitlik ilkelerine aykırı bir sonuç ortaya çıkacaktır.
Nitekim doktrinde de, statüyü oluşturan, düzenleyen veya
etkileyen kuralların yargı kararıyla iptalinin, “çekişmeli hu-
kuki statü”lere de etki edeceği kabul edilmektedir. Çekişmeli
hukuki statü ile kastedilen ise, işlemdeki hukuka aykırılığın gi-
derilmesi için işlemin dava edilmiş olması veya idareye başvu-
rulmuş olmasıdır (Onur KARAHANOĞULLARI, “İdarenin Hukukla
Kavranması:Yasallık ve İdari İşlemler (Yargı Kararlarına Dayalı Bir İncele-
me), Turhan Kitabevi, Ağustos 2011, s.619).
31. Danıştay içtihatlarında da sıkça vurgulandığı üzere, geriye yü-
rümeme ilkesinin amacı idari istikrar, bireylerin kanunun uygulandığı
dönemde ilgili kanunun uygulanmasına olan güvenlerinin ve kazanıl-
mış haklarının korunması ise de, geriye yürümezlik ilkesinin mut-
lak bir biçimde uygulanması Anayasaya aykırı olduğu tespit
edilen kanundan aleyhe etkilenen bireylerin hukuk devletine
olan inançlarını sarsacak ve Anayasaya göre kanunların Anaya-
saya aykırı olamayacağına işaret eden (m. 11, 138) Anayasanın
üstünlüğü ilkesini de işlevsiz bırakacaktır.
Nitekim adalet ilkesi bazen Anayasaya aykırı bir kanunun
iptal kararının geriye yürümesini gerektirir. Hangi hallerde
hukuk güvenliği ilkesine hangi hallerde adalet ilkesine öncelik

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 325