Page 137 - kdk-sempozyum-1

Nitekim çağın gereği olan Ombudsman yönetsel eylem ve işlemlere karşı yapı-
lan başvuruları kabul etmek suretiyle harekete geçen ve yönetimin hukuka uy-
gun hareket etmesini, siyasal denetim ve kamuoyunu harekete geçirme yolu ile
sağlayan yeni ve etkili bir sistem olmaktadır.
40
Fransız Adalet Bakanı, Ombudsmanı “ hiçbir karşılık beklemeden, sırf gönülleri
hoş etmek için, pragmatik olarak ve şekle bağlı kalmaksızın idare ile vatandaş
arasına giren şefaatçi” olarak tanımlarken, Kanadalı bir Ombudsman ise; “basit
bir vatandaş” olarak tanımlamaktadır. 41
Ombudsmanın yargı üzerindeki denetim yetkisine İsveç ve Finlandiya’da sahip
olduğunu görmekteyiz. Bu ülkelerde Ombudsmanın yargıyı denetleyebilmesi
yargıçların konumunun kamu görevlileri ile aynı olmasından kaynaklanmaktadır. 42

İşte, bizde Kamu Denetçiliği Kurumu olarak adlandırılan Ombudsmanın temel iş-
levi, yönetimin yurttaşlarla ilişkilerindeki eksiklikleri ve yanlışları ortaya koymak,
yönetimin yurttaşa karşı olan kararlarını düzeltmemesi halinde de bunu parla-
mentoya bildirmek ve kamuoyuna açıklamaktır. Yönetimin hatalarının kamuo-
yuna ve parlamentoya bildirilmesi, hak ve özgürlük ihlallerini, kötü yönetime
karşı bir kamuoyu oluşturulması Ombudsmanlık kurumunu etkili kılan en önemli
unsurdur. Gücünü ve otoritesini parlamentodan alan, yönetime olduğu kadar
43
kendisini atayan parlamentoya karşı da bağımsız siyasi bakımdan tarafsız, kamu
yönetimi işleyişini çok iyi bilen, saygın bir kişi tarafından kamuoyu ve parlamen-
to önünde eleştirilmek, kamu görevlilerinin göze alabileceği bir durum değildir.
O nedenle Ombudsmanın yapmış olduğu araştırma sonucu, eylem ve işlemlerin-
de hatalı görülen kamu görevlisine gönderilen bir mektup dahi hatalı eylem ya
da işlemlerin düzeltilmesinde veya tekrarlanmamasında etkili olmaktadır.

Ombudsman yapacağı inceleme–soruşturmalarda yönetimde bulunan her türlü
bilgiye kolaylıkla ulaşabilir. Kamu yönetiminin her türlü olanağından yararlanabi- I. Uluslararası Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Sempozyumu
lir, denetim birimlerinin desteğini isteyebilir. Gerekli gördüğü kişilerin ifadeleri-
ne başvurabilir, yüzleştirme yapabilir, mahkeme duruşmalarında hazır bulunabilir,
yönetsel komisyonlara katılabilir. Askeri kışlalarda asker üstlerinden korktukları
için yazamadıkları şikâyetleri sözlü olarak dinleyebilir.
40. GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref. , Yönetsel Yargı, 6. Bası, Ankara-1985, s.13
41. Revue Du Barreau Du Que’Bec, 1970, s.73, Aktaran: OYTAN, Agm., s.195
42. ULER, Agm., s.1023
43. ÖRNEK, Acar., Kamu Yönetimi, İstanbul: Meram Yayın Dağıtım 1992, s.261

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU 137