Page 222 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

ile bir ailede birden fazla kişinin çalışması da sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. 166 Ancak
çalışma haklarının düzenlenmesi Suriyelilerin kayıt dışı çalışmalarının önüne geçilmesi
noktasında yeterli olmamıştır. Çalışma Bakanlığının 01/08/2017 tarihi itibari ile verdiği
bilgilere göre Türkiye’de çalışma izni alan geçici koruma statüsündeki Suriyeli sayısı
5055’dir. Aslında kayıt dışılık Türk ekonomisinin en ciddi sorunlarından birisidir ve
TÜİK verilerine göre Mayıs 2017’de kayıt dışı çalışanların oranı %34,2’dir. Mültecilerin
kayıt dışı çalışmaları bu bakımdan şaşırtıcı değildir. TÜİK’in verilerine göre genel
işsizlik oranı Mayıs 2017 itibari ile % 10,2, genç nüfusta % 19,8’dir. Türkiye’de halen 3
milyon 225 bin kişi işsizdir. 167 Çalışma hakları konusunda yapılan düzenlemeye göre, en
az 6 aydır geçici koruma statüsünde olan Suriyelilerin, işverenin talebi üzerine ve en az
asgari ücretle çalışması gerekmektedir. Türkiye’de asgari ücret bir işverene yaklaşık olarak
2.000 TL’ye mal olmaktadır. Bu durum genel kayıt dışılığın da önemli bir nedenidir. Bu
çerçevede çok özel yetenekleri olan az sayıda Suriyeli dışındakilerin Türkiye’de kayıt
altında çalışması istisna seviyesinde kalmaktadır.

Yapılan saha çalışmalarında; Suriye’de çeşitli ekonomik sektörlerde faaliyet yürütmekte
iken, iç savaş nedeniyle Ülkemize gelen ve iş yaşamındaki varlıklarını sürdürmek
isteyen kişilerin hem sermaye birikimlerini, hem de ticari deneyimlerini ülkemizde de
devam ettirme isteğinde oldukları, bu yönde sermayelerini Ülkemize getiren Suriyeli
yatırımcıların açmış oldukları firma sayısında Suriye krizi öncesine göre kayda değer
ölçüde artış olduğu, Suriyelilerin, esnaf ve sanatkârlık faaliyetleri konusunda yetenekli,
ticari faaliyetlerde ise girişken oldukları, yaşadıkları illerde küçük ve orta ölçekli işletmeler
açtıkları, böylelikle şehir ekonomisine dinamizm kazandırdıkları; örneğin, Gaziantep
ilinde iç savaş öncesi bulunan, Suriyeli firma sayısı 60 iken 2016 yılında toplam 879’a
yükseldiği, Suriyeli tüccarların Türk mallarını, kendi iş bağlantıları üzerinden Ortadoğu
pazarına ulaştırmaları yönündeki faaliyetlerinin, Suriye krizinin sınır illeri ihracatı
üzerindeki olumsuz etkisinin azaltılmasına katkı sunduğu, buna ilaveten Suriyelilerin,
başta sınır illerinde olmak üzere özellikle tarım sektöründe işgücü açığını kapattığı
öğrenilmiştir.

168
Ekonomi Bakanlığı’ndan alınan bilgiye göre ; 1 Ağustos 2017 tarihi itibariyle
Ülkemizde 6.528 adet Suriye sermayesine sahip şirket faaliyet göstermektedir.
Türkiye’deki Suriye sermayeli şirketlerin sektörel dağılımına bakıldığında ilk sırada,
3.499 şirket sayısı ile toptan ve perakende ticaret sektörü gelmektedir. Suriye, Türkiye

166 M. Murat ERDOĞAN ve Can ÜNVER “Türk İş Dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler Konusundaki
Görüş, Beklenti ve Önerileri”, TİSK, Ankara, 2015.
167 TÜİK Resmi Sayfası: İşgücü İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24630;
erişim tarihi: 17/08/2017.
168 Ekonomi Bakanlığı’nın 14/08/2017 tarihli yazısı.

222 TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU