Page 105 - yargi-ozel-raporu

Mahkeme önünde, buna benzer daha yüzlerce başvurunun askıda oldu-
ğunu ve Türkiye’de bu duruma ilişkin artan başvuru sayısının ve çıka-
bilecek muhtemel ihlallerin göz önünde bulundurularak somut olayda
pilot karar prosedürünün uygulanması gerektiğini” belirtmiş; aynı za-
manda tespit edilen yapısal sorunların çözümü için oluşturulacak iç
hukuk yolları ile ilgili ilkeleri belirlemiştir.
(159) Ülkemizde 2010 yılında gerçekleştirilen Anayasa değişiklik-
leri ile birlikte AYM’ye bireysel başvuru yolu açılmıştır. Anayasanın
148 inci maddesine eklenen ek fıkra uyarınca: “Herkes, Anayasada
güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan
Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü
tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabi-
lir. Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş
olması şarttır.” Söz konusu maddede yapılan “Sözleşme kapsamındaki
herhangi birinin” vurgusundan, bireysel başvuru usulünün oluştu-
rulma amaçlarından en önemlilerinin Türkiye aleyhine uluslararası
alana taşınan uyuşmazlıkların sayısını azaltmak, bireylerin hukuki
tatminini ulusal yargı mercilerimiz aracılığıyla sağlamak ve Türki-
ye’nin bu konuda uluslararası arenadaki itibarını yükseltmek olduğu
anlaşılmaktadır.

(160) Uluslararası yargıya yoğun olarak taşınan uyuşmazlıklar arasın-
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
da en büyük paya sahip olan konuların başında adil yargılanma hakkı
ve alt unsuru olarak makul süre gelmektedir. Mahkeme, 02/07/2013
tarihli ve 2002 yılında açılmış bir hukuk davasının henüz ilk derece
mahkemesinde karara bağlanmadığı iddiasıyla yapılan bir bireysel
başvuru üzerine verdiği kararda: “…Somut başvurunun dayanağını
oluşturan makul sürede yargılanma hakkı da yukarıda belirtilen ilkeler
uyarınca adil yargılanma hakkının kapsamında olup, ayrıca davaların
en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılmasının yargının
görevi olduğunu belirten Anayasa’nın 141 inci maddesinin de, Ana-
yasa’nın bütünselliği ilkesi gereği, makul sürede yargılanma hakkının
değerlendirilmesinde göz önünde bulundurulması gerektiği açıktır. Ma-
kul sürede yargılanma hakkının amacı, tarafların uzun süren yargı-
lama faaliyeti nedeniyle maruz kalacakları maddi ve manevi baskı ve
sıkıntılardan korunmasıdır. Hukuki uyuşmazlıkların çözüm sürecini
uzatarak çoğu zaman elde edilecek hükmün yararını ortadan kaldıran

78