Page 106 - yargi-ozel-raporu

bir yargılama, adaletin yerine getirilmesindeki etkililiğe ve güvenliğe
zarar verecektir. Ancak, makul sürede yargılanma hakkı bakımından
uyuşmazlığa ilişkin yargılamanın kısa sürede sonuçlandırılması önemli
olmakla beraber, hukuki uyuşmazlığın çözümünde gerekli özenin gös-
terilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle yargılama süresinin
makul olup olmadığının her bir başvuru açısından münferiden değer-
lendirilmesi gerekir.” demek suretiyle iddia sahibi başvurucuları haklı
bulmuş ve tazminata hükmetmiştir. 57

(161) Hak arama hürriyetinin temel unsurlarından biri, şüphesiz adil
yargılanma hakkıdır. Özellikle bu hususta, yargı mercilerine büyük Bölüm 1 Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri Ceza Yargılaması, Soruşturma ve Kovuşturma
bir sorumluluk düşmektedir. Bireylerin, diğer hak ve hürriyetleri-
nin güvencesi niteliğindeki adil yargılanma hakkının yargı mercileri
tarafından titizlikle dikkate alınması ve bu hakkın ihlalinden kaçı-
nılması gerekmektedir. Yargılama, tarafların iddia ve savunmalarını
rahatlıkla ortaya koyabildiği, usul kurallarının eksiksiz uygulandığı,
hâkimin adil bir şekilde hükmünü kurduğu, üst derece mahkeme-
lerin olası hukuka aykırılıkları giderdiği ve her aşamasında adil yar-
gılanma hakkının ihlal edilmediği bir süreç olmalıdır. Bu bağlamda;
AYM’nin bireysel başvurular kapsamında verdiği ihlal kararlarının
büyük bir çoğunluğunun adil yargılanma hakkına ilişkin olduğu ve
mahkemeler tarafından bu hakka yargılama sırasında gerektiği kadar
özen gösterilmediği gözlemlenmektedir.
(162) AYM’ye, bireysel başvuruları incelemeye başladığı 23/09/2012
tarihinden 25/04/2016 tarihine kadar 59.833 başvuru yapılmıştır.
Bu başvurulardan 37.536 tanesi Mahkeme tarafından karara bağ-
lanmış olup, 1079 tanesinde en az bir temel hak ve hürriyetin ihlal
edildiğine hükmedilmiştir. İhlal kararı verilen başvuruların % 73
ü adil yargılanma hakkını ilgilendirmektedir. Diğerleri ise, kişi
hürriyeti ve güvenliği hakkı (% 6), mülkiyet hakkı (%4), yaşam hak-
kı (%3), işkence ve kötü muamele yasağı (%3) ve ifade özgürlüğü
(%3) şeklinde sıralanabilir. Adil yargılanma hakkı, ihlal kararına en
fazla konu olan hak olmakla birlikte, başvurucular tarafından en yo-
ğun şekilde ihlal edildiği iddia edilen haktır (tüm başvuruların % 46

57 Anayasa Mahkemesinin 02/07/2013 tarihli ve 2012/13 başvuru numaralı ka-
rarı.

79