Page 117 - yargi-ozel-raporu

özen gösterilmelidir. Bu noktada hukuk uygulayıcıları yargılamanın
tüm evrelerinde, Prof. Dr. Nevzat Toroslu’nun fevkalade isabetli ola-
rak ifade ettiği şu soruları kendilerine yöneltmeli ve hukuk devleti
eksenli bakış açısıyla uyuşmazlıkları çözmeye çalışmalıdır: “Hukuka
aykırı veya yasak deliller konusunda sorulması gereken ilk soru, nasıl bir
Ceza Muhakemesi istediğimiz sorusudur. Ne pahasına olursa olsun bü-
tün suçluları cezalandırmayı amaçlayan bir ceza muhakemesi mi, yoksa
hukuki yollarla elde edilen delillerle suçlu bulunanları cezalandırmayı
amaçlayan bir ceza muhakemesi mi istiyoruz? Bir başka deyişle de, eski
mutlakiyetçi rejimlere özgü olan ve günümüzde de daha az mutlakiyetçi
olmayan baskıcı rejimlerde benimsenen ve sanığı peşinen suçlu kabul
eden, ceza muhakemesinin amacını sadece mahkûmiyeti haklı göstere-
cek delilleri elde etmek olarak algılayan, bunun için de, işkence de dâhil,
her yolu meşru gören baskıcı bir ceza muhakemesi mi, yoksa özgürlükçü
toplumlarda benimsenen ve suçlulukla mücadele konusunda çatışır gibi
gözüken toplumsal menfaat ile bireysel menfaat arasında bir paralellik
bulunduğunu kabul eden, böylece suçluların ortaya çıkarılmasını da
amaçlayan bir ceza muhakemesi mi istiyoruz?” 73
9. Cezasızlıkla Mücadele

(182) Cezasızlık; ihlal edilen bir eylemin Kanun koyucu tarafından
düzenlenmemesi veya ceza muhakemesi sürecinin usuli meseleler
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
nedeniyle sağlıklı ve düzenli bir şekilde işlememesi nedeniyle ceza
verilememesi ya da verilmiş bir cezanın infaz edilememesi veya ke-
sinleşip infaza verilen ve infazına başlanan cezanın af gibi nedenlerle
uygulanamaması şeklinde gerçekleşebilir. Türkiye’de kolluk kuvvet-
leri olan polis, jandarma vd. hakkında suç teşkil ettiği halde işken-
ce, kötü muamele, orantısız güç kullanma gibi eylemleri nedeniyle
özellikle yaşam hakkının düzenlendiği Sözleşmenin 2 nci ve işkence
yasağının düzenlendiği 3 üncü maddelerinin ihlal edildiğine yönelik
AİHM tarafından verilmiş çok sayıda karar bulunmaktadır. Kararlar
irdelendiğinde, olaylar sonucu etkin ve yeterli bir soruşturma ya-
pılmadığı bu sebeple de fiili bir cezasızlığın ortaya çıktığı sonucuna
varılmıştır. (Konuya ilişkin AİHM kararları için bkz. Songül İnce
ve Diğerleri-Türkiye Davası, Başvuru No: 25595/08 ve 34252/10;

73 YARSUVAT, age, sf. 9.

90