Page 256 - yargi-ozel-raporu

olmamak koşuluyla, AYM’nin iptal kararlarının geçmişe etkili bir
şekilde uygulanabileceği savunulmaktadır. 191
(451) Yargı uygulamasında bazı mahkemeler (özellikle Danıştay),
Anayasada yer alan bu düzenlemeyi esnetici mahiyette kararlar ve-
rebilmektedir. Bu bağlamda görülmekte olan davalar açısından,
192
genişletici bir yorumla iptal kararlarının geçmişe etkili olacak şekil-
de uygulandığı dikkat çekmektedir. Ayrıca anayasanın üstünlüğü
ile hukuk devleti ilkeleri de söz konusu uygulamanın gerekçesi ola-
rak sunulmaktadır. Bu konuda somut bir örnek verilecek olur-
193
sa; Danıştay’ın 11. Dairesinin 17/02/2016 tarihli ve 2016/223 E.,
2016/583 K. sayılı kararında;

“Anayasa’nın 153. maddesinde yer alan, Anayasa Mahkemesince verilen Bölüm 5 Anayasa Yargısı
iptal kararlarının geriye yürümeyeceği kuralı, iptal edilen hükümlere
göre kazanılmış olan, doğumu anında hukuka uygun olarak tamam-
lanmış ve böylece kişiye özgü, lehe sonuçlar doğurmuş, daha sonra mev-
zuat değişikliği veya işlemin geri alınması gibi nedenlere rağmen, hukuk
düzenince korunması gereken haklara yönelik olup, Anayasa’ya aykırı
bulunarak iptal edilmiş bir düzenlemeyle ilgili uyuşmazlıkların, Ana-
yasaya aykırılığı saptanmış hükümler dikkate alınarak çözümlenmeleri
Anayasa’nın üstünlüğü ve hukuk devleti ilkesine aykırılık teşkil edecek-
tir.” ifadeleriyle bazı durumlarda iptal kararlarının geriye yürüyebi-
leceğine işaret edilmiştir.
(452) İptal kararlarının geriye yürümeyeceğine ilişkin bu düzenle-
menin katı bir biçimde uygulanması, bazı adaletsizliklere de sebep
olabilecek mahiyette olduğundan bu hususa değinilme zarureti doğ-
muştur. Özellikle kazanılmış haklar ile ilişkili olmayan işlemlerin kay-

191 CANSEL, Erol, Anayasa Mahkemesinin Verdiği İptal Kararından Doğan Kimi
Sorunlar, Anayasa Yargısı Dergisi, Sayı: 9, 1992, sf. 101; BİLGE, Necip, Ana-
yasa Mahkemesinin İptal Kararlarının Geriye Yürümezliği Sorunu, Ankara Ba-
rosu Dergisi, Sayı: 3, 1990, sf. 365 vd.
192 Benzer yöndeki kararlar için bkz. Danıştay 14. Dairesinin 14/02/2013 ta-
rihli ve 2011/15099 E. 2013/986 K. sayılı kararı; Danıştay 1. Dairesinin
11/02/2004 tarihli ve 2004/8 E. 2004/11 K. sayılı kararı.
193 Benzer yöndeki kararlar için bkz. Danıştay 9. Dairesinin 23/10/2014 ta-
rihli ve 2012/2267 E. 2014/6707 K. sayılı kararı, Danıştay 11. Dairesinin
22/01/2007 tarihli ve 2006/2398 E. 2007/375 K. sayılı kararı ve Danıştay 2.
Dairesinin 01/06/2005 tarihli ve 2004/1545 E. 2005/1886 K. sayılı kararı.

229